Ο θηλασμός ως βάση μιας διατροφικής κουλτούρας

Δεν είναι λίγες οι πηγές, τα άρθρα, τα αφιερώματα στον θηλασμό που τον παρουσιάζεται ο θηλασμός ως την ιδανική τροφή ενός βρέφους. Αυτό όμως που ίσως δεν αναδεικνύεται αρκετά είναι το πώς ο τρόπος που λαμβάνει την τροφή του ένα βρέφος που θηλάζει, δημιουργεί τη βάση για μια υγιή σχέση με την τροφή γενικότερα.

Για τί ακριβώς μιλάμε;

Είναι γνωστό ότι ο θηλασμός και ειδικά ο θηλασμός άνω των τριών μηνών, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου (αυξημένης αρτηριακής πίεσης σακχαρώδους διαβήτη) αλλά και παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή. Είναι καλό να αναφέρουμε ότι τα οφέλη είναι χρονοεξαρτώμενα. Όσο περισσότεροι οι μήνες ή και τα έτη θηλασμού τόσο αυξάνονται τα ποσοστά μείωσης του κινδύνου για μητέρα και παιδί.

Πώς συμβάλλει ο θηλασμός στην πρόληψη της παχυσαρκίας;

Το μητρικό γάλα είναι ένα ζωντανό υγρό, ισορροπημένο και ιδανικό για τη διατροφή ενός βρέφους. Περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το μωρό, προσαρμοσμένα πάντα στις ανάγκες του σταδίου στο οποίο βρίσκεται. Επίσης είναι πλούσιο σε ανοσολογικούς παράγοντες, ζωντανά κύτταρα, προβιοτικά και άλλα σημαντικά στοιχεία που κάνουν το γάλα την ιδανική τροφή για πολλούς λόγους.

Όμως τα συστατικά και η ποιότητα του γάλακτος δεν είναι ο μόνος λόγος που ο θηλασμός είναι ωφέλιμος για τη μετέπειτα διατροφή. Σε αυτό το σημείο χάνουμε συνήθως μια πολύ σημαντική πλευρά και πληροφορία.

Ας δούμε λοιπόν πώς «λειτουργεί» ο θηλασμός

Ένα μωρό που θηλάζει αποκλειστικά, θηλάζει κατ’ απαίτηση, δηλαδή όσο συχνά θέλει και για όσο θέλει, δεν υπάρχει τρόπος να θηλάσει ένα μωρό ενώ δεν χρειάζεται παραπάνω τροφή. Το μωρό είναι ικανό να ελέγξει τον ποσότητα και τον ρυθμό που θα φάει κάθε φορά.

-Στον αποκλειστικό και άμεσο θηλασμό δεν μπορούμε να ελέγξουμε ακριβώς την ποσότητα γάλακτος που λαμβάνει το μωρό μας.

Αυτό είναι κάτι που δυσκολεύει σημαντικά τους γονείς. Αλλά είναι και ακριβώς αυτό που κάνει τον θηλασμό τη βάση μια υγιούς σχέσης με το φαγητό. Το θηλάζον βρέφος «αναγκάζει» τους φροντιστές του, να ακολουθήσουν τον ρυθμό του και να το εμπιστευτούν. Ο ενήλικας φροντιστής αδυνατεί να επιβάλει τον δικό του ρυθμό στη σίτιση του μωρού, με αποτέλεσμα το μωρό να ξεκινάει τη σχέση με την τροφή του ακούγοντας ξεκάθαρα τις ανάγκες του σώματός του.

Και τις θες να μας πεις με όλα τα παραπάνω;

Ας δούμε τώρα λίγο πώς μπορούμε να προβάλλουμε αυτή τη σχέση με την τροφή σε έναν έφηβο ή ακόμα καλύτερα σε έναν ενήλικα.

Ένας ενήλικας που ακούει τις ανάγκες του σώματός του χωρίς να υπερβάλλει, τρώει ακολουθώντας απλά την πείνα του, νιώθει κορεσμό και ανταποκρίνεται σε αυτόν. Πόσο εύκολα θα ήταν αλήθεια τα πράγματα τότε;

Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε αυτή την πρώτη σχέση;

Ακολουθώντας και σεβόμενοι τον ρυθμό του μωρού και αργότερα του παιδιού μας όπως το κάναμε τους πρώτους έξι μήνες, ενισχύουμε τη σχέση και τον σεβασμό που νιώθει το παιδί με και για το σώμα του. Μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας ώστε να ακολουθήσουμε τους ρυθμούς και τη μοναδικότητα του παιδιού μας;

Και τα μωρά που δεν θηλάζουν;

Είναι πολύ σημαντικό αυτό που μας διδάσκει η φύση μας να μπορούμε να το μεταλαμπαδεύσουμε στον τρόπο που ανταποκρινόμαστε ακόμα και αν για οποιοδήποτε λόγο το μωρό μας δεν θηλάζει αποκλειστικά ή καθόλου ή σιτίζεται με μπιμπερό με αντλημένο μητρικό γάλα.

Ακολουθώντας ξανά τον ρυθμό του μωρού, δίνοντας ξανά μικρά και συχνά γεύματα. Σιτίζοντας με αγάπη, σεβασμό και χωρίς πίεση, έχοντας σωματική επαφή και τρυφερό άγγιγμα , η πρώτη αυτή εμπειρία τροφής μπορεί να είναι εξίσου σημαντική και ωφέλιμη για το μωρό μας στην παιδική του και ενήλικη ζωή του. Πολλοί κατηγορούν τον θηλασμό ότι μαθαίνει στα μωρά να καλύπτονται συναισθηματικά τρώγοντας. Αυτή είναι μια λανθασμένη άποψη η οποία βασίζεται σε μια λανθασμένη οπτική απέναντι στον θηλασμό.

Ο θηλασμός δεν είναι μόνο τροφή, είναι σύνδεση, παρηγοριά, μοίρασμα. Ένα μωρό έχει πρόσβαση στο στήθος για όλα τα παραπάνω. Όταν έρχεται στο στήθος πολλές φορές ανακουφίζεται μέσω του πιπιλίσματος, δεν τρώει πάντα. Δεν είναι η τροφή που παρηγορεί το μωρό, η αίσθηση δηλαδή κορεσμού (όπως μπορεί να συμβαίνει με έναν ενήλικα που τρώει προκειμένου να καλυφθεί συναισθηματικά), είναι η σύνδεση με την μητέρα, το πιπίλισμα, η μυρωδιά , η επαφή, οι γνώριμοι ήχοι του σώματος. Ο θηλασμός δεν είναι πάντα διατροφικός, έχει τον ρυθμό και την πρόσληψη που το μωρό έχει ανάγκη εκείνη την στιγμή.

Τι λανθασμένες αντιλήψεις φέρνει η παραπάνω θεώρηση;

Όταν δεν λαμβάνουμε υπόψιν μας την ολότητα της σχέσης αυτής, πολλές μητέρες κατηγορούν τον θηλασμό για την ολιγοφαγία του παιδιού τους ή για την ανάγκη τους στον αποθηλασμό μετά τους 6 μήνες να αντικαταστήσουν τους θηλασμούς με τροφή. Και οι δύο αυτές προσεγγίσεις δυσκολεύουν και μπερδεύουν την εικόνα που έχουν οι γονείς, καθώς έχουν ασύνδετες προσδοκίες.

Και μερικές τελευταίες σκέψεις

Από την ώρα που έρχεται το παιδί μας στον κόσμο καλούμαστε να το αποδεχόμαστε συνεχώς, σε όλες τις μικρές και μεγάλες αλλαγές του. Το ζήτημα της σίτισης και της τροφής δεν μένει απέξω σε όλο αυτό το απρόβλεπτο ταξίδι.

Ο θηλασμός και γενικά το πρώτο εξάμηνο ακόμα και όταν το μωρό δεν θηλάζει, μπορεί να είναι μια εξαιρετική πρόβα αποδοχής των μοναδικών βιολογικών ρυθμών του υπέροχου πλάσματός μας.

Όλα τα παραπάνω αναφέρονται με αφορμή των χαρακτηριστικών του θηλασμού σε όλα τα είδη σίτισης του βρέφους. Αυτού το είδους η αποδοχή και η φροντίδα αφορά όλους τους γονείς και αφορά και αξίζει σε όλα τα μωρά.