Πίνακας περιεχομένων
- Τα πέντε βασικά μέρη του εγκεφάλου είναι:
- Εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι
- Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός παιδιού όταν παίζει;
- Η οικειοθελή συμμετοχή στο παιχνίδι
Ο Walter Elias Disney είχε πει πως “Η μεγαλύτερη Πηγή Φυσικού Πλούτου είναι το μυαλό των παιδιών μας”. Τα Παιδιά είναι η συνέχεια αυτού του Κόσμου. Το μέλλον τους ανήκει. Το Πεπρωμένο του Κόσμου εξαρτάται από το μυαλό τους. Από την ικανότητά τους να παίρνουν ορθολογικές και υγιείς αποφάσεις. Από το να σκέφτονται προτού πράξουν. Από την ικανότητά τους να συνδεθούν με τους άλλους, να λαμβάνουν υπόψιν τα συναισθήματα και τις απόψεις τους. Παρακάτω θα δούμε πως το παιχνίδι βοηθά στην εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού.
Το μέλλον δεν μπορούμε να το προβλέψουμε. Αυτό που μπορούμε, είναι να αντιλαμβανόμαστε σφαιρικά την κάθε αλλαγή που έρχεται στη ζωή μας. Να χτίζουμε την ψυχική μας ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα για να τις αντιμετωπίσουμε. Το πόσο εύκολα θα προσαρμοστούμε εμείς στο παρόν – και μελλοντικά τα παιδιά μας – σε νέες αλλαγές, εξαρτάται από την πλαστικότητα του Εγκεφάλου μας. Δηλαδή, από την ικανότητα να χτίζουμε νέες συνδέσεις , να επεξεργαζόμαστε μνήμες, να αξιολογούμε δεδομένα και να ισορροπούμε τις λειτουργίες της λογικής και της συναισθηματικής επεξεργασίας των ερεθισμάτων, οι οποίες εδρεύουν στον εγκέφαλο.
Τα πέντε βασικά μέρη του εγκεφάλου είναι:
1. Το αριστερό ημισφαίριο:
Αυτό της λογικής, της ανάλυσης, της κατηγοριοποίησης, της γραμμικής συνέχειας, της άρνησης των αλλαγών, της αδράνειας και στατικότητας, αυτό που λέει ψέματα, αυτό που γκρινιάζει και πιστεύει στη γρουσουζιά, της λεκτικής ακριβολογίας. Θέλει τα πράγματα ως έχουν, ακόμα κι αν το άτομο είναι δυστυχισμένο, επειδή φοβάται κάθε αλλαγή και μας κρατάει πίσω στα γνωστά και δεδομένα. (εκεί εδρεύουν η Κιναισθητική, η Λογικό-Μαθηματική και η Γλωσσική- Λεκτική Νοημοσύνη)
2. Το δεξί ημισφαίριο:
Αυτό της διαίσθησης, της δημιουργικότητας, του συναισθήματος, του ρυθμού, της αλλαγής, του χιούμορ, του γέλιου και της τέχνης. Εκεί καλλιεργούνται η φαντασία, η διαίσθηση, η ενσυναίσθηση, η συνειδητότητα. (εκεί εδρεύουν η Χωροταξική, η Μουσική και η Φυσιοκρατική Νοημοσύνη – η Συναισθηματική Αντίληψη, δηλαδή η Ενδοπροσωπική και η Διαπροσωπική Νοημοσύνη – η Φαντασία –η Δημιουργικότητα)
3. Το μεσολόβιο:
Το οποίο επιτρέπει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των δύο ημισφαιρίων. Ένα υγιές μεσολόβιο κάνει τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου να επικοινωνούν και να συνεργάζονται. Έτσι, το δεξί ημισφαίριο που διαθέτει μεγάλα «ταλέντα», συγκοινωνεί με το μεσολόβιο με το αριστερό για να τα εκφράσει λεκτικά.
4. Η αμυγδαλή:
Ο αδένας του φόβου και της προφύλαξης, το τμήμα του εγκεφάλου που ουρλιάζει «πρόσεχε!». Είναι το όργανο που κάνει τον άνθρωπο να φουντώνει στα καλά καθούμενα, που προξενεί καβγάδες. Στην αμυγδαλή συγκρατιόνται οι επικίνδυνες και δυσάρεστες μνήμες. Κι αρκεί ένα ερέθισμα να τις πυροδοτήσει και να δούμε το άτομο να δρα έντονα και ανεξέλεγκτα. Χωρίς ήρεμη αμυγδαλή, το μεσολόβιο δεν θα καταφέρει να μεταβιβάσει πληροφορίες απ’ το ένα ημισφαίριο στο άλλο.
5. Ο ιππόκαμπος:
Ο επιλογέας της μνήμης, των συναισθηματικών καταγραφών, της επεξεργασίας των πληροφοριών και κυρίως το όργανο που φτιάχνει νέα εγκεφαλικά κύτταρα, δηλαδή νέους νευρώνες.
Η δημιουργία νέων νευρώνων συντελεί στη συνέχιση της ζωής και την ανθρώπινη επιβίωση. Ένα παιδί δεν γεννιέται έξυπνο. Γεννιέται, όπως αναφέρει ο Gardner, με 9 τομείς νοημοσύνης, από τους οποίους κάποιοι έχουν χτιστεί εξ’ αρχής με πιο δυνατές συνάψεις και είναι αυτό που λέμε, οι κυρίαρχοι τύποι.
Εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού μέσα από το παιχνίδι
Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός παιδιού όταν παίζει;
Κατά τη διάρκεια του Παιχνιδιού, κυρίως του ελεύθερου, το παιδί ενεργοποιεί όλους τους εγκεφαλικούς του Νευρώνες και χτίζει νέους. Παίζοντας και ψάχνοντας να βρει λύσεις, δοκιμάζοντας, τολμώντας, ενεργοποιώντας τις αισθήσεις και το σώμα, το αριστερό ημισφαίριο εκφράζει με λόγια τα συναισθήματα και τις σκέψεις του δεξιού. Ενισχύεται η μνήμη, την ποια θα χρησιμοποιήσει το παιδί για να αυτοοργανωθεί και να καταφέρει μόνο του να συγκρατήσει τις ορμές της αμυγδαλής. Αναπτύσσει την ενδοπροσωπική (ποιος είμαι, ποιες είναι οι δυνάμεις μου, τι σκέφτομαι, τι νιώθω) και τη διαπροσωπική (πώς επιδρώ στους άλλος, τι σκέφτονται οι άλλοι, πώς νιώθουν ο άλλοι) νοημοσύνη του.
Η οικειοθελή συμμετοχή στο παιχνίδι
Κατά τη διάρκεια μιας παιγνιώδους δράσης, ελεύθερης ή και δομημένης, στην οποία το παιδί συμμετέχει οικειοθελώς κι όχι νιώθοντας πίεση, επιτυγχάνεται η σύνδεση όλων των τμημάτων του εγκεφάλου και επέρχεται αυτή η πνευματική και ψυχοσυναισθηματική ισορροπία που τόσο επιδιώκουμε!
Η οικειοθελής συμμετοχή είναι απαραίτητη προϋπόθεση, καθώς ένας εγκέφαλος που έχει φορτιστεί συναισθηματικά το δεξί του ημισφαίριο, δεν επιτρέπει στο αριστερό να ασκήσει τις γνωστικές του λειτουργίες και στην αμυγδαλή να κάνει σωστή καταγραφή. Σκεφτείτε εσάς όταν σας βάζουν με το ζόρι να διαβάσετε ένα άρθρο, παρότι λατρεύετε τις εφημερίδες. Θυμάστε κάτι από αυτά που διαβάσατε ή μήπως σκέφτεστε ακόμα τη βόλτα που χάσατε;
Αυτό το άρθρο αποτελεί απόσπασμα από το e-Book “Εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού“
Γίνε μέλος στο Project Parenting και διάβασε το e-book και μάθε πώς το παιχνίδι βοηθά στην εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού!
Χαρά Κουκουράκη
Ψυχοπαιδαγωγός – Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού Συμβουλευτική και Εκπαίδευση Γονέων/ Εκπαιδευόμενη Ψυχολόγος & Οικογενειακή Συστημική Θεραπεύτρια
Η Χαρά Κουκουράκη, είναι Ψυχοπαιδαγωγός – Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού Συμβουλευτική και Εκπαίδευση Γονέων/ Εκπαιδευόμενη Ψυχολόγος & Οικογενειακή Συστημική Θεραπεύτρια. Όνειρό της είναι να μεγαλώνουν παιδιά υγιή, συναισθηματικά και ψυχικά, με εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, με ενσυναίσθηση, που χαμογελούν, και απολαμβάνουν τη ζωή. Οι Ενήλικες να απολαμβάνουν τον Γονεϊκό τους Ρόλο και κάθε μοναδική εμπειρία που αυτός τους προσφέρει. Να συνταξιδεύουν και να εξελίσσονται μέσα από τα παιδιά τους. Ένας κόσμος, που το βάρος της ταμπέλας του Τέλειου Γονέα και Ανθρώπου δε θα υπάρχει, παρά μόνο Αρκετά Καλοί Γονείς να μεγαλώνουν υπέροχα, ευσυνείδητα, με αυτοπεποίθηση παιδιά και αρκετά καλοί Άνθρωποι να πιστεύουν στο νόημα της ύπαρξής τους και στην προσωπική τους αξία.
Διαβάστε περισσότεραSiegel D., Τι συμβαίνει στον Εγκέφαλό του, Εκδόσεις Πατάκη
Pinel. P. J, Βιοψυχολογία, Εκδόσεις Ελλήν
Gardner, H. (1983) The frames of mind – Theory of multiple intelligences
Παπασωτηρίου Φωτεινή, Ταγάρα Ιωάννα: Υλικό σεμιναρίου «Εξερευνώντας τις πολλαπλές νοημοσύνες»
Allen, L. R., & Kelly, B. B. (2015). Transforming the workforce for children birth through age 8: a unifying
foundation. The National Academies Press.
Barnett, L. (2005). Keep in touch: The importance of touch in infant development. Infant Observation,
8(2), 115–123. https://doi.org/10.1080/13698030500171530
Bjorklund, D. F. (2021). How children invented humanity the role of development in human evolution.
Oxford University Press.
Blue, C. M., & Darby, M. L. (2021). Darby’s comprehensive review of dental hygiene. Mosby.
Brierley, J. (1993). Growth in children. Cassell.
Chiras, D. D. (2013). Human body systems: structure, function, and environment. Jones & Bartlett
Learning.
Chorna, O., Filippa, M., De Almeida, J. S., Lordier, L., Monaci, M. G., Hüppi, P., …
Guzzetta, A. (2019). Neuroprocessing Mechanisms of Music during Fetal and Neonatal
Development: A Role in Neuroplasticity and Neurodevelopment. Neural Plasticity, 2019, 1–9.
https://doi.org/10.1155/2019/3972918
Corbeil, M., Trehub, S. E., & Peretz, I. (2015). Singing Delays the Onset of Infant Distress. Infancy, 21(3),
373–391. https://doi.org/10.1111/infa.12114
Dawson, G., Frey, K., Panagiotides, H., Osterling, J., & HessI, D. (1997). Infants of Depressed Mothers
Exhibit Atypical Frontal Brain Activity A Replication and Extension of Previous Findings. Journal of Child
Psychology and Psychiatry, 38(2), 179–186. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.1997.tb01852.x
Dhikav, V., & Anand, K. S. (2012). Hippocampus in health and disease: An overview. Annals of Indian
Academy of Neurology, 15(4), 239. https://doi.org/10.4103/0972-2327.104323
Dunsworth, H. M. (2016). Thank your intelligent mother for your big brain. Proceedings of the National
Academy of Sciences, 113(25), 6816–6818. https://doi.org/10.1073/pnas.1606596113
Engmann, C., Wall, S., Darmstadt, G., Valsangkar, B., & Claeson, M. (2013). Consensus
on kangaroo mother care acceleration. Lancet, 382(9907), e26–e27. http://dx.doi
.org/10.1016/S0140-6736(13)62293-X
Field, T. (1995). Touch in Early Development. New Jersey: Erlbaum.
Funahashi, S. (2001). Neuronal mechanisms of executive control by the prefrontal cortex. Neuroscience
Research-Supplement, 39, 147-65.
Gilmore, J. V., & Gilmore, E. C. (1982). Give your child a future. Prentice-Hall.
Graham, A. M., Fisher, P. A., & Pfeifer, J. H. (2013). What Sleeping Babies Hear. Psychological Science,
24(5), 782–789. https://doi.org/10.1177/0956797612458803
Gursul, D., Goksan, S., Hartley, C., Mellado, G. S., Moultrie, F., Hoskin, A., … Slater, R. (2018).
Stroking modulates noxious-evoked brain activity in human infants. Current Biology, 28(24).
https://doi.org/10.1016/j.cub.2018.11.014
Gutnick, A., Blechman, J., Kaslin, J., Herwig, L., Belting, H.-G., Affolter, M., … Levkowitz, G. (2011).
The Hypothalamic Neuropeptide Oxytocin Is Required for Formation of the Neurovascular Interface
of the Pituitary. Developmental Cell, 21(4), 642–654. https://doi.org/10.1016/j.devcel.2011.09.004
Head Zauche, L., Darcy Mahoney, A. E., Thul, T. A., Zauche, M. S., Weldon, A. B., & Stapel-Wax,
J. L. (2017). The Power of Language Nutrition for Children’s Brain Development, Health, and Future
Academic Achievement—Continuing Education Posttest. Journal of Pediatric Health Care, 31(4),
504–505. https://doi.org/10.1016/j.pedhc.2017.02.003
Hepper, P. G., & Shahidullah, B. S. (1994). Development of fetal hearing. Archives of Disease in
Childhood – Fetal and Neonatal Edition, 71(2). https://doi.org/10.1136/fn.71.2.f81
Kikuchi, Y., & Noriuchi, M. (2015). The Neuroscience of Maternal Love. Neuroscience Communications.
https://doi.org/10.14800/nc.991
Kim, E. J., Pellman, B., & Kim, J. J. (2015). Stress effects on the hippocampus: a critical review.
Learning & Memory, 22(9), 411–416. https://doi.org/10.1101/lm.037291.114
Kim, S., & Strathearn, L. (2016). Oxytocin and Maternal Brain Plasticity. New Directions for Child and
Adolescent Development, 2016(153), 59–72. https://doi.org/10.1002/cad.20170
Leong, V., Byrne, E., Clackson, K., Georgieva, S., Lam, S., & Wass, S. (2017). Speaker gaze increases
information coupling between infant and adult brains. https://doi.org/10.1101/108878
Libretexts. (2020, August 14). 1.2C: Levels of organization.
https://med.libretexts.org/Bookshelves/Anatomy_and_Physiology/Book%3A_Anatomy_and_Physiolo
gy_(Boundless)/1%3A_Introduction_to_Anatomy_and_Physiology/1.2%3A_Life/1.2C%3A_Levels_of_
Organization.
Light, K. C., Smith, T. E., Johns, J. M., Brownley, K. A., Hofheimer, J. A., & Amico, J. A. (2000).
Oxytocin responsivity in mothers of infants: A preliminary study of relationships with blood pressure
during laboratory stress and normal ambulatory activity. Health Psychology, 19(6), 560–567.
https://doi.org/10.1037/0278-6133.19.6.560
Luby, J. L., Barch, D. M., Belden, A., Gaffrey, M. S., Tillman, R., Babb, C., … Botteron, K. N. (2012).
Maternal support in early childhood predicts larger hippocampal volumes at school age. Proceedings
of the National Academy of Sciences, 109(8), 2854–2859. https://doi.org/10.1073/pnas.1118003109
Maitre, N. L., Key, A. P., Chorna, O. D., Slaughter, J. C., Matusz, P. J., Wallace, M. T., & Murray, M. M.
(2017).
The Dual Nature of Early-Life Experience on Somatosensory Processing in the Human Infant
Brain. Current Biology, 27(7), 1048–1054. https://doi.org/10.1016/j.cub.2017.02.036
Miller, J. S. (2020). Confident parents, confident kids: raising emotional intelligence in ourselves and our
kids–from toddlers to teenagers. Fair Winds Press.
Moberg Kerstin Uvnäs. (2015). Oxytocin: the biological guide to motherhood. Hale Publishing, L.P.
Otero, T. M., & Barker, L. A. (2013). The Frontal Lobes and Executive Functioning. Handbook of
Executive Functioning, 29–44. https://doi.org/10.1007/978-1-4614-8106-5_3
Reynolds-Miller, R. L. (2016). Potential Therapeutic Benefits of Babywearing. Creative Nursing, 22(1),
17–23. https://doi.org/10.1891/1078-4535.22.1.17
Shonkoff, J. P., & Phillips, D. (2003). From neurons to neighborhoods: the science of early child
development. National Academy Press.
Sun, I., Varanda, C., Fernandes, F. (2017). Stimulation of Executive Functions as Part of the Language
Intervention Process in Children with Autism Spectrum Disorder. Folia Phoniatrica et Logopaedica, 69,
78-83. Doi10.1159/000479586.
UvnäsMoberg, K., Ekström-Bergström, A., Buckley, S., Massarotti, C., Pajalic, Z., Luegmair, K., …
Dencker, A. (2020). Maternal plasma levels of oxytocin during breastfeeding—A systematic review.
PLOS ONE, 15(8). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0235806
Wall, G. (2017). ‘Love builds brains’: representations of attachment and children’s brain
development in parenting education material. Sociology of Health & Illness, 40(3), 395–409.
https://doi.org/10.1111/1467-9566.12632
Wijaya, R. D., Madjid, T. H., & Alwi, E. H. (2020). The Effect of Touch and Sound Therapy to The Level
of Pain and Physiological Parameters in Infants. IJNP (Indonesian Journal of Nursing Practices), 4(1).
https://doi.org/10.18196/ijnp.41102
Yang, H.-P., Wang, L., Han, L., & Wang, S. C. (2013). Nonsocial Functions of Hypothalamic Oxytocin.
ISRN Neuroscience, 2013, 1–13. https://doi.org/10.1155/2013/179272
Χαρίτου, Σ. (2020). Η σημασία της ανάπτυξης των εκτελεστικών λειτουργιών στην προσχολική ηλικία.
Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, 8, 1250
