Γυναίκα και Μητέρα: Ένας αγώνας για την τελειότητα

Μια γυναίκα γεννιέται. Μια αδελφή, μία σύζυγος, μια κόρη, μία μητέρα. Ήδη από τη γέννησή της κουβαλάει στην πλάτη της ρόλους πολλούς, με ευθύνες και υποχρεώσεις. Και καθημερινά από μικρό κορίτσι μαθαίνει να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να ανταποκριθεί επάξια σε αυτούς τους ρόλους. Γιατί μια γυναίκα έχει δύναμη και είναι το στήριγμα του σπιτιού. Δεν λυγίζει. Αντέχει τα πάντα. Έτσι σου είπαν. Έτσι μου είπαν. Κι ο αγώνας για την τελειότητα είναι ακόμα μακρύς. Και ταξιδεύοντας προς την Τελειότητα νιώθεις να κουράζεσαι κι ο δρόμος αυτός μοιάζει να μην έχει τέλος. Γιατί κι εσύ η ίδια δεν είσαι σίγουρη ποιο είναι το τέλος – τι σημαίνει Τέλεια Γυναίκα, τέλεια Μητέρα. 

Η έννοια της τέλειας μητέρας – Ο αγώνας για τελειότητα που βιώνει η γυναίκα

Για την κοινωνία δεν αρκεί το να ακούς και να αναγνωρίζεις τις ανάγκες του παιδιού σου. Δεν αρκεί να ικανοποιείς τις ανάγκες αυτές και να σέβεσαι τον ρυθμό και την προσωπικότητα του παιδιού σου. 

Πότε ξεκινάει ο αγώνας για τελειότητα;

Το σχολείο σου ζητάει ένα παιδί που στα 4 χρόνια του θα μπορεί να γράφει. Η γειτόνισσα σου ζητάει ένα παιδί που ποτέ δεν θα κάνει φασαρία. Η γιαγιά σε μαλώνει όταν χάνεις την ψυχραιμία σου και φωνάζεις, ξεχνώντας τις τιμωρίες που κάποτε ως μητέρα σε έβαζε. Οι influencers στα social media δημιουργούν παιδιά πρότυπα που λατρεύουν το μπρόκολο και μισούν τα γλυκά, που μπορούν να παίξουν χωρίς να κάνουν το σπίτι σαν βομβαρδισμένο πεδίο. Οι πιέσεις που δέχονται οι γονείς από το κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον για να πετύχουν κάποιας μορφής τελειότητα, ή τουλάχιστον να αποφύγουν να διαπράξουν σοβαρά σφάλματα, τους κατακλύζουν. Σαν να κουβαλάς στην πλάτη σου έναν γλυκό, παιχνιδιάρη, μα υπέρβαρο ελέφαντα. 

Η αίσθηση της αποτυχίας σε κατακλύζει πολλές φορές μέσα στην ημέρα.

Όταν ανοίξεις την οθόνη του κινητού σου, όταν το 2χρονο νήπιό σου κλαίει σπαρακτικά μπροστά από τις σοκολάτες στο σούπερ μάρκετ, όταν το παιδί σου χτυπάει και φτύνει το γειτονόπουλο, όταν σου πουν πως δεν ελέγχεις το παιδί σου, όταν σου πουν να του μάθεις τρόπους. Κι εκείνη τη στιγμή σβήνονται από το μυαλό σου όλες οι θεωρίες που έχεις διαβάσει για την ανάπτυξη και τις ικανότητες των νηπίων, για την ανάγκη να εστιάσεις πρώτα στο συναίσθημα κι έπειτα στη συμπεριφορά του παιδιού. Και ξεχνάς πως το παιδί σου είναι ένα μοναδικό πλάσμα, με μοναδικές ικανότητες. Και αποφεύγεις να εστιάσεις στη μοναδικότητα του παιδιού σου και στον θετικό τρόπο διαπαιδαγώγησης που προσπαθείς να χτίσεις. Αν το παιδί δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που οι άλλοι έχουν θέσει κι εμείς οι γονείς έχουμε υιοθετήσει, αν δεν αποδεικνύεται ότι είναι τέλειο, μπορεί να το κατηγορήσουμε γι αυτή την εικόνα που στέλνει. Κι έτσι ξαφνικά το παιδί μας γίνεται το ζωηρό, το γκρινιάρικο, το ατίθασο, που τα θέλει όλα δικά του. 

Κάθε γυναίκα πέφτει θύμα της τελειότητας

Εκείνη τη στιγμή νιώθεις να σε κυνηγάει ο καρχαρίας της τελειότητας, που θα φύγει μόνο αν γίνεις αυστηρή, αν βάλεις όρια, αν πιέσεις το παιδί να είναι το τέλειο παιδί. Κι αυτή σου η αίσθηση της προσωπικής αποτυχίας να είσαι η τέλεια μητέρα, γενικεύεται. Και ξαφνικά νιώθεις ανίκανη σύζυγος, άχρηστη γυναίκα. 

Η έννοια της τέλειας Μητέρας – Ένας αγώνας για το ίδιο το παιδί

Η καλλιέργεια και η επιδίωξη της τελειότητας προάγει 

• την ανταγωνιστικότητα
• το άγχος της αποτυχίας
• την αίσθηση πως δεν είμαι αρκετός
• τη χαμηλή αυτοεκτίμηση
• την αίσθηση πως δεν είμαι αγαπητός
• την ανάπτυξη μη ρεαλιστικών στόχων
• τον φόβο της απόρριψης

Το να πιέζουμε τον εαυτό μας να είμαστε πάντα σωστοί ή να μην νιώσουν τα παιδιά μας ό,τι δυσάρεστο εμείς βιώσαμε μεγαλώνοντας, δημιουργεί άγχος που τα παιδιά μας δεν μπορούν να αντιληφθούν. 

Αν στόχος σου είναι να είσαι μία αλάθητη, “τέλεια” μητέρα, το παιδί ίσως νιώσει πως οι επιδόσεις σου είναι πιο σημαντικές από την κάλυψη των αναγκών του. Το πρότυπο που δίνεις στο παιδί σου για να μιμηθεί είναι ένα πρότυπο άγχους, πίεσης, ανασφάλειας. Μια εικόνα μακριά από την Ευτυχία, την Ηρεμία, την Πληρότητα, τη Γαλήνη που επιθυμείς να διακατέχει το παιδί σου. Αυτή την εικόνα, που νοσταλγείς και για τον εαυτό σου.

Η αυτοκατηγορία δεν βοήθησε ποτέ κανέναν να γίνει καλύτερος

Η επιείκεια προς τον εαυτό μας απορρέει από την κατανόηση ότι ο γονεϊκός ρόλος είναι δύσκολο έργο. Ότι όλοι κάνουμε λάθη κι αυτό που μετράει είναι η πρόθεσή μας να τα διορθώσουμε για να κάνουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας. Κι εσύ και οι γονείς σου κι όλοι οι γονείς του κόσμου κάνατε και κάνετε ό,τι καλύτερο μπορείτε, με αυτά που διδαχθήκατε, είδατε και ξέρετε. 

Είναι εντάξει να παραδεχθείς ότι δυσκολεύεσαι.

Έχεις δικαίωμα να σε  κουράζει ο γονεϊκός ρόλος, να νιώθεις πικρία, κούραση και να επιθυμείς να φύγεις τρέχοντας μακριά από όλους. Γιατί είσαι Άνθρωπος πρώτα και Γονιός έπειτα. 

Είσαι μια Γυναίκα αληθινή, όχι αλάθητη.

Που τρώει πατατάκια για βραδινό. Που αργεί καμιά φορά να πάει στη δουλειά της. Που δεν βρίσκει ευχάριστο να ξυπνά κάθε τρεις ώρες να ταΐσει το μωρό, όσο κι αν το αγαπά. Είσαι μια Γυναίκα, όπως όλες μας. Που έχει δικαίωμα να απορροφάται κάποιες φορές, που χρειάζεται χρόνο για επαναφόρτιση και αυτοφροντίδα, που έχει ανάγκη ένα μαγικό χέρι να την ξεκουράσει από όλες τις υποχρεώσεις της. 

Το “τέλειος” δεν υπάρχει στις σχέσεις. Υπάρχει όμως το ευέλικτος, το ευαίσθητος και το διαθέσιμος. Υπάρχει η παραδοχή των σφαλμάτων και των κενών μας και η προσπάθεια για επανόρθωση.

Κι όπως, τόσο υπέροχα είπε η Robert Karen “Δεν χρειάζεται να είσαι πλούσια ή έξυπνη ή ταλαντούχα ή αστεία. Πρέπει απλώς να είσαι εκεί, με την ψυχή και το σώμα σου. Να κατανοείς τις ανάγκες του Παιδιού σου και να ανταποκρίνεσαι σε αυτές. Για το παιδί σου, τίποτε άλλο δεν έχει σημασία, αρκεί να του δοθείς.”

Υπάρχει τελικά η τέλεια μητέρα ή μήπως ο αγώνας για τελειότητα είναι μάταιος;

Δεν χρειάζεται να είσαι μια καταπληκτική μητέρα, αλλά όπως λέει και ο Winnicott μια – αρκετά καλή – μητέρα, a Good enough mother”  

Αναλογίσου την πορεία σου ως τώρα από μικρό κορίτσι, σε γυναίκα, σε μητέρα. Αναλογίσου την εξέλιξή σου. Το πόση άγνοια και ανασφάλεια είχες στο ξεκίνημά σου και που βρίσκεσαι τώρα. Πιο ώριμη, πιο έμπειρη, πιο πρόθυμη να κάνει ότι καλύτερο μπορεί για τον εαυτό της και τους άλλους. 

Να ξέρεις, την καμαρώνω αυτή σου την εξέλιξη. Είσαι πραγματικά μια υπέροχη μητέρα, μια υπέροχη γυναίκα.