Η οργάνωση του χρόνου στη ζωή των παιδιών μας με 6 απλούς τρόπους

Σε παλιότερο άρθρο μου έχω αναφερθεί στη μεγάλη σημασία της οργάνωσης του χώρου μελέτης και πώς αυτή επηρεάσει τη συγκέντρωση και την απόδοση των παιδιών. Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζει, όμως, και η οργάνωση του χρόνου τους.

Πρόσφατα διάβασα κάτι που μου άρεσε πολύ:

«Ο χρόνος είναι η μεγαλύτερη πολυτέλεια, γιατί δεν επιστρέφει ποτέ πίσω».

Και το ένιωσα πολύ σωστό. Μιας και έχω έμφυτες κάποιες ψυχαναγκαστικές τάσεις, ασχολούμαι από πολύ μικρή με την οργάνωση του χρόνου και την κατανομή των δραστηριοτήτων μου. Μεγαλώνοντας, παρατήρησα πως όσες φορές πέρασα πολύ χρόνο χωρίς πρόγραμμα, η ποιότητα της καθημερινότητάς μου έπεσε κατακόρυφα. Δεν προλάβαινα να ασχοληθώ  με τις υποχρεώσεις μου, με αποτέλεσμα να είμαι ασυνεπής ή να πρέπει στο τέλος της ημέρας να κάνω ταυτόχρονα δύο ή τρία πράγματα. Αυτό συνεπάγεται άγχος, μείωση ενέργειας και φυσικά πολλά πολλά νεύρα τα οποία – μαντέψτε!- ξεσπούσαν σε ανθρώπους που δεν έφταιγαν.

Κάτι τέτοιο, λοιπόν, συμβαίνει και στα παιδιά μας όταν δεν υπάρχει σωστή οργάνωση του χρόνου και των δραστηριοτήτων τους. Και είμαι σίγουρη πως θα πειστείτε για αυτό αν δοκιμάσετε έστω για έναν μήνα τα παρακάτω κολπάκια που θα σας προτείνω:

ΚΟΛΠΟ ΝΟΥΜΕΡΟ 1

«Έχουμε έναν μήνα μπροστά μας». Κυριολεκτικά όμως! Θέλουμε τον μήνα ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ! Τι εννοώ; Ένα μηνιαίο πλάνο με γραμμές και στήλες στο οποίο επιγραμματικά θα γράφουμε κάθε φορά τα πιο σημαντικά γεγονότα του μήνα. Αυτά δεν θα πρέπει να περιορίζονται μόνο σε ημερομηνίες που αφορούν στην σχολική ζωή, όπως είναι ημερομηνίες τεστ και διαγωνισμάτων, προθεσμίες για εργασίες κτλ. Προτείνω να γράφουμε και εκδηλώσεις που έχουμε από εξωσχολικές δραστηριότητες, ημερομηνίες γενεθλίων και γιορτών, ημερομηνίες που έχουμε κανονίσει να πάμε κάπου ή να κάνουμε βίντεο κλήση με αγαπημένους μας… Γενικά τα πάντα.

Για ποιον λόγο όμως;

Μα για να έχουμε μια σφαιρική εικόνα! Για παράδειγμα, σε μια εβδομάδα που το παιδί γράφει τρία διαγωνίσματα, καλό θα ήταν ενδιάμεσα να μην κανονίσουμε άλλες δραστηριότητες. Ή, όταν ένα Σαββατοκύριακο υπάρχουν πολλές κοινωνικές εκδηλώσεις, το παιδί θα το γνωρίζει από πριν. Οπότε θα μπει στην διαδικασία να οργανώσει το διάβασμά  και τις σχολικές τους υποχρεώσεις μεσοβδόμαδα για να μην βρεθεί προ εκπλήξεων. 

Το μηνιαίο πλάνο το αναρτούμε στο γραφείο μας, ακριβώς μπροστά μας έτσι ώστε να έχουμε πάντα πρόσβαση με μια ματιά. Και, εννοείται, μπορούν  να το υιοθετήσουν και τα μεγαλύτερα μέλη της οικογένειας. Για την ιστορία, εγώ προσωπικά χρησιμοποιώ αυτό το πλάνο από τα σχολικά μου χρόνια και δεν το αλλάζω με τίποτα!!!

ΚΟΛΠΟ ΝΟΥΜΕΡΟ 2

«Οι μέρες της εβδομάδας». Κάτι αντίστοιχο θα πάμε τώρα να κάνουμε και με την κάθε εβδομάδα ξεχωριστά, αλλά πολύ πιο αναλυτικά. Για τον σκοπό αυτό θα χρειαστούμε μια ατζέντα (planner), στην οποία θα καταγράφουμε -ιδανικά κάθε Κυριακή- τις υποχρεώσεις της κάθε ημέρας για την εβδομάδα που έρχεται. Φυσικά, είναι δεδομένο ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχολικό πρόγραμμα που δεν χρειάζεται να μεταφέρεται κάθε φορά, αλλά θα σας πω ότι εμένα με βόλευε (και συνεχίζει να με βολεύει) η καταγραφή ακόμα και αυτού. Πρώτον, γιατί όταν το γράφω παίρνω μία αίσθηση ότι η κάθε ημέρα είναι όντως προγραμματισμένη και δεύτερον γιατί με βοηθάει πολύ οπτικά να ξέρω ΑΚΡΙΒΩΣ τι έχω να κάνω σήμερα, αύριο, μεθαύριο και πάει λέγοντας. 

Πέρα από τα σχολικά μαθήματα (πρόγραμμα), εδώ θα γράφουμε και τις δραστηριότητες που έχουμε μετά από το σχολείο (φροντιστήριο, ιδιαίτερα, αθλήματα, ξένες γλώσσες, λογοθεραπεία κτλ) και οτιδήποτε δεν έχει σχέση με σχολείο. Για παράδειγμα, αν μια μέρα έχουμε συμφωνήσει να πάμε για τρέξιμο, καλό είναι να καταγραφεί, έτσι ώστε και σε αυτή την περίπτωση να υπάρχει εικόνα για την κατανομή του χρόνιου και την οργάνωση της μελέτης.

Ιδανικά, τοποθετούμε στο πρόγραμμα αυτό και δραστηριότητες όπως: χρόνος που θα αφιερώσουμε για ηλεκτρονικά παιχνίδια/ σερφάρισμα στο διαδίκτυο, χρόνος που θα χρειαστούμε για τον εαυτό μας εντελώς ελεύθερο (για να ακούσουμε μουσική, να χορέψουμε , να παίξουμε), χρόνο που θα χρειαστούμε για προσωπική φροντίδα (πχ. μπάνιο). Ας μην ξεχνάμε ότι και αυτές οι δραστηριότητες αθροιστικά δεσμεύουν κάποια σημαντική ποσότητα χρόνου που αν παραβλέψουμε, θα βρεθούμε «εκτός προϋπολογισμού». 

ΤΡΟΠΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 3

ΟΧΙ ΑΛΛΟ ΚΑΡΒΟΥΝΟ! Σοβαρά τώρα, πείτε μου αλήθεια… Πόσες φορές σας έχει τύχει να είναι ήδη γεμάτο πρόγραμμά σας και να προσθέτετε κι άλλες υποχρεώσεις;;; Και πόσες φορές έχει γίνει το ίδιο ακριβώς με τα παιδιά σας;

Το ξέρω πως η ζωή έχει πολλές ενδιαφέρουσες ασχολίες να κάνουμε, πολλά ενδιαφέροντα αθλήματα και χόμπι να ξεκινήσουμε, πολλούς εν διαφέροντες ανθρώπους να επικοινωνήσουμε, ΑΛΛΑ δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε την χρυσή τομή. Ποια είναι αυτή; Να έχουμε και κάποιο χρόνο ελεύθερο εντελώς μέσα στην ημέρα μας. Κάθε φορά που πάμε να ξεκινήσουμε κάτι νέο, είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι και δεν υπολογίζουμε την ποσότητα ενέργειας που θα χρειαστούμε για την νέα μας δραστηριότητα. Με το πέρασμα του χρόνου και την επίδραση της καθημερινότητας, όμως, το σώμα μας θα αρχίσει σύντομα να αντιδρά και αν δυσανασχετεί. 

Τα παιδιά που είναι από τη φύση τους πολύ πιο ενθουσιώδη έχουν την τάση να υπερφορτώνουν το πρόγραμμά τους. Εμείς θα πρέπει να βάλουμε ένα «φρένο» σε αυτό, με βάση την γνώση που έχουμε για τον χαρακτήρα τους και για το πόσες υποχρεώσεις μπορούν να αναλάβουν συνολικά με επιτυχία. Ίσως χρειαστεί να παίξετε λίγο τον ρόλο του κακού, αλλά…. είναι αναγκαίο κακό. Συζητήστε μαζί τους και εξηγήστε ήρεμα και με επιχειρήματα τον λόγο που δεν μπορεί να επιλέξει τρία διαφορετικά αθλήματα για φέτος, όσο και να θέλει. Εξ’ άλλου την επόμενη χρονιά μπορεί να αλλάξει την επιλογή κι έτσι σιγά σιγά να τα δοκιμάσει όλα. 

ΤΡΟΠΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 4

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟ ΦΤΙΑΞΑΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΤΗΡΟΥΜΕ, ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΒΛΕΠΟΥΜΕ! Πολλά παιδιά ξεκινούν επιτυχώς να κάνουν τα πρώτα βήματα, αλλά όταν έρχονται στο διά ταύτα δυσκολεύονται να το τηρήσουν. Φυσικά, αυτό είναι το δύσκολο σημείο, αφού μέχρι τώρα η διαδικασία είναι πιθανό να τους φάνηκε πολύ διασκεδαστική (ειδικά αν κάνατε χειροποίητα προγράμματα όπως σας πρότεινα). 

Το δύσκολο είναι να ακολουθηθεί το πρόγραμμα σωστά και καθημερινά. Η αλήθεια είναι πως ο χρόνος είναι πολύ ύπουλος γιατί πάντα νομίζεις ότι έχεις πολύ, αλλά στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτό σημαίνει πως τα παιδιά σιγά σιγά θα πρέπει να μάθουν να είναι συνεπή και να μην αναβάλλουν υποχρεώσεις. Ο κανόνας μου πάνω στο πρόγραμμα είναι απλός. Κάνε το τώρα, για να έχει ελεύθερο χρόνο μετά. Αλλιώς θα έχεις ελεύθερο χρόνο τώρα και περισσότερες υποχρεώσεις αργότερα. Πιστέψτε με, είναι πολύ προτιμότερος ο ελεύθερος χρόνος μετά, παρά τώρα.

ΤΡΟΠΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 5

Αν δεν σου αρέσει, άλλαξέ το! Πολλές φορές τυχαίνει στην πορεία τα παιδιά να ανακαλύπτουν ότι δεν μπορούν να ακολουθήσουν το πρόγραμμά τους είτε γιατί είναι υπερβολικά φορτωμένοι είτε επειδή έχουν επιλέξει δραστηριότητες που τα ζημιώνουν περισσότερο από ότι τους προσφέρουν. Όμως, παρόλο που βιώνουν κάτι τέτοιο, δεν το συζητούν μαζί μας είτε γιατί φοβούνται την αντίδρασή μας είτε την απόρριψή μας είτε από δικό τους εγωισμό. 

Γι’ αυτό και θα ήταν πολύ αποδοτικό κάθε τόσο (πχ. μία φορά τον μήνα) να κάνουμε έναν διάλογο και να παρακολουθούμε την σχέση που έχει το παιδί με το πρόγραμμά του και τα συναισθήματά του που πηγάζουν από αυτό. Αν διαπιστώσουμε ότι το παιδί δεν είναι ευτυχισμένο, θα πρέπει να προβούμε σε κάποιες αλλαγές. Αυτό θα του μείνει και ως μάθημα γενικότερα για τη ζωή: όταν δεν είμαστε ευτυχισμένοι, πάντα θα μπορούμε να κάνουμε κάποιες αλλαγές. 

ΤΡΟΠΟΣ ΝΟΥΜΕΡΟ 6

ΤΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΕΙΝΑΙ ΦΙΛΟΣ ΜΑΣ. Πολλοί μαθητές πιστεύουν πως ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να μελετήσουν και να διεκπεραιώσουν τις εργασίες τους ικανοποιητικά είναι να «το πάρουν σερί». Κάτι τέτοιο αποτελεί μια εξαιρετική μεγάλη πλάνη, καθώς η κούραση τους αποτρέπει από ένα σημείο και μετά να παραμένουν συγκεντρωμένοι και αποδοτικοί. Αυτό σημαίνει πως από εκείνη την ώρα και μετά τίποτα απολύτως δεν έχει νόημα και ο χρόνος απλά πάει χαμένος. 

Αντίθετα, μικρά διαλείμματα ανά 40-50 λεπτά βοηθούν τα παιδιά να χαλαρώσουν, να πάρουν μια ανάσα και να συνεχίσουν μετά με νέο αέρα και πιο αποφασιστικά. Η ένταξη των διαλειμμάτων στο πρόγραμμά μας είναι σπουδαίος παράγοντας. Αρκεί βέβαια να μην το παρακάνουμε και να επιστρέφουμε στην δουλειά μας στην ώρα μας. 

Αυτοί ήταν οι τρόποι που προτείνω σε σχέση με την οργάνωση του πολύτιμου χρόνου μας. Σας προτρέπω να τους δοκιμάσετε έστω και για έναν μήνα και είμαι σίγουρη πως τα αποτελέσματα θα σας εκπλήξουν.

Από τη Βίβιαν Ταρσούνα, Παιδαγωγός
tarsounavivian@gmail.com
https://www.facebook.com/ProperEducationGR