Ανυπόμονο παιδί; Μαθήματα Υπομονής για τα Χριστούγεννα!

Θυμάμαι τον εαυτό μου παιδί. Να ξυπνάω στις 5 τα ξημερώματα ανήμερα της Πρωτοχρονιάς για να ανοίξω τα δώρα του Άγιου Βασίλη. Να γκρινιάζω πότε θα κόψουμε τη βασιλόπιτα για να μου φύγει η αγωνία του “ποιος θα τύχει το φλουρί”. Μήπως έχεις κι εσύ ένα τόσο ανυπόμονο παιδί, ειδικά την περίοδο των Εορτών;

Υπομονή είναι…

Η Υπομονή είναι η ιδιότητα του να μπορείς να περιμένεις, χωρίς να βιάζεσαι, διατηρώντας την ηρεμία σου. Είναι χάρισμα το να υπομένεις, να ανέχεσαι δυσβάσταχτες ή απλώς δυσάρεστες καταστάσεις. Είναι η ικανότητα να ασχολείσαι με κάτι μακρόπνοο και, ίσως, κουραστικό χωρίς να αποθαρρύνεσαι. Υπομονή σημαίνει το να καταλαβαίνεις ότι πολλές φορές χρειάζεται να περιμένεις μέχρι να πάρεις αυτό που θέλεις. Όπως, το ορίζει και ο Σκοτ Πεκ, είναι η ικανότητα να αποδεχτείς να αναβάλλεις την ικανοποίησή σου. Κάτι που είναι πολύ δύσκολο για τα παιδιά.

Η Αξία της Υπομονής…

Η ικανότητα του να αναβάλλει ένα παιδί τις ανάγκες του είναι σημαντικό χαρακτηριστικό στη διαδικασία της ωρίμανσης και κριτήριο να θεωρηθεί έτοιμο να ενταχθεί στην μαθητική ζωή.

Είναι μια δεξιότητα που θα βοηθήσει το παιδί στην κοινωνικοποίηση και την κοινωνική του προσαρμογή. Ένα παιδί θα χρειαστεί πολλές φορές δείξει υπομονή σε απλές καθημερινές κοινωνικές καταστάσεις. Για παράδειγμα, να περιμένει να ακούσει το όνομά του και να του απευθύνουν τον λόγο, να περιμένει τη σειρά του σε ομαδικά παιχνίδια, να περιμένει να ολοκληρώσει ο άλλος την πρότασή του πριν απαντήσει. 

Δείχνοντας υπομονή, το παιδί  θα σκεφτεί και θα βρει τρόπο να επιλύσει τα προβλήματά του, κάτι που θα εξαλείψει την αρχική απογοήτευση που προκαλεί μια αποτυχία ή  η αίσθηση δυσκολίας. Θα λέγαμε, ότι η υπομονή ενδυναμώνει συναισθηματικά τα παιδιά. 

Πότε ξεκινάει να εμφανίζεται η Υπομονή….

Τα παιδιά ξεκινούν να αντιλαμβάνονται την έννοια του πριν και του κοντά στην ηλικία των 4 ετών και αντιλαμβάνονται πλήρως χρονικές έννοιες και χρονικά διαστήματα μετά τα 5,5 έτη.  

Ως τότε, το αύριο και το χθες είναι συγκεχυμένες έννοιες στο μυαλό τους. Ουσιαστικά, ζουν το εδώ και τώρα, γνωρίζοντας ότι κάτι έγινε παλιά, μα χωρίς να μπορούν να σκεφτούν τι θα γίνει μετά από λίγο. Η ικανότητα αυτή να αντιλαμβάνονται τον χρόνο τα βοηθάει να ξεκινήσουν και να δείχνουν Υπομονή. Η γνώση ότι κάτι δεν θα γίνει τώρα, αλλά θα γίνει σε μια άλλη δεδομένη χρονική στιγμή, προκαλεί ασφάλεια στα παιδιά και την ικανότητα να ανέχονται την απογοήτευσή τους, να σκέφτονται εναλλακτικές λύσεις για να διώξουν την ματαίωσή τους  και να  περιμένουν. 

Ανυπόμονο παιδί: Ισχυρογνωμοσύνη ή ανάγκη για αποδοχή και καθοδήγηση;

Πολλοί γονείς χαρακτηρίζουν τα νήπια και τα βρέφη τους ως “Πεισματάρικα” ή “Γκρινιάρικα”, επειδή δεν ανέχονται την απογοήτευση του “΄Όχι” και δυσκολεύονται να περιμένουν στο “σε λίγο”. Στην πραγματικότητα, αυτή η  ισχυρογνωμοσύνη και η γκρίνια είναι η απόγνωση και η ματαίωση του παιδιού, όταν καταλάβει ότι δε μπορεί να εκπληρώσει τις επιθυμίες του με τον τρόπο που έχει στο μυαλό του. Είναι το αίσθημα αδυναμίας και κατωτερότητας που βιώνει το παιδί. Κι εκεί είναι που έχει ανάγκη από έναν πιο Ικανό ενήλικα, ο οποίος θα του υποδείξει το πότε θα μπορεί να ικανοποιηθεί η ανάγκη του, πχ, “Θα το φας το γλυκό σου αμέσως μετά το φαγητό” και θα το βοηθήσει να σκεφτεί εναλλακτικές λύσεις ή τρόπους να ικανοποιήσει την επιθυμία του, π.χ. “Θα ήθελες να δοκιμάσεις με έναν διαφορετικό τρόπο; Έχω κάτι στο μυαλό μου. Εσύ σκέφτεσαι κάτι;”.   

Πως θα βοηθήσετε το ανυπόμονο παιδί να καλλιεργήσει την Υπομονή τις ημέρες των Χριστουγέννων;

Τα Χριστούγεννα, αλλά και κάθε γεγονός, π.χ. γενέθλια, εκδρομή, κλπ., που προμηνύουν εκπλήξεις και ευχάριστες καταστάσεις, τις οποία το παιδί προσδοκά να απολαύσει, είναι κατάλληλη ευκαιρία για να βοηθήσετε τα παιδιά να εξασκήσουν το να κάνουν Υπομονή. 

α) Φτιάξτε ένα ημερολόγιο αντίστροφης μέτρησης για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά για το ανυπόμονο παιδί

Η οπτικοποίηση του χρόνου βοηθάει τα παιδιά να κατανοήσουν το πόσο απαιτείται να περιμένουν μέχρι την ημέρα που θα κλείσουν τα σχολεία, θα ανοίξουν τα Δώρα τους, θα κόψουμε την Βασιλόπιτα, θα επιστρέψουν ξανά στο σχολείο. Το να ακούνε συνεχώς “αύριο ή σύντομα ή σε λίγες ημέρες ή πολύ βιάζεσαι…”, τους είναι  ασαφές. Αντίθετα, κατανοούν το “μόλις ζωγραφίσεις το τελευταίο κουτάκι του ημερολογίου ή σβήσεις από το ημερολόγιο την εικόνα με το Δώρο, κλπ”

β) Χτυπήστε το καμπανάκι του Άγιου Βασίλη

…για να σηματοδοτήσετε ότι πλησιάζει ο χρόνος για τη δραστηριότητα που περιμένετε και να υπενθυμίσετε στα παιδιά τις υποχρεώσεις τους. 

“Παιδιά, χτύπησε το δεύτερο καμπανάκι. Στο τρίτο καμπανάκι θα είναι έτοιμα τα μπισκότα. Ποιος είναι υπεύθυνος να τα βγάλει από τον φούρνο” κ.λ.π

γ) Σηματοδοτήστε το πότε θα μπορούν να φάνε τα παιδιά τα γλυκά τους ή θα μπορούν να δουν τηλεόραση, κ.λ.π

“Θα φάμε τους κουραμπιέδες μετά το μεσημεριανό φαγητό” ή “Η ώρα για τηλεόραση είναι μετά που θα μαζευτεί το τραπέζι” κ.λ.π 

δ) Επιβραβεύστε λεκτικά την Υπομονή των παιδιών και υπενθυμίστε τους πως η ανταμοιβή τους είναι η απόλαυση που τόσο προσδοκούσαν.

“Περίμενες τόσο υπομονετικά όλες αυτές τις ώρες για να ανοίξεις το δώρο σου. Έδειξες αυτοσυγκράτηση και νιώθω περήφανη για την προσπάθειά σου. Τώρα έφτασε η ώρα να απολαύσεις τις εκπλήξεις που σε περιμένουν”

ε) Συζητήστε για την Υπομονή γύρω από το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο

Καθίστε γύρω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, κοιτάξτε τα Δώρα που περιμένουν να τα ανοίξετε και συζητήστε για 

• το πώς νιώθετε
• πώς αισθάνεστε σωματικά
• πότε άλλοτε νιώθετε ανυπόμονοι
• τι κάνω όταν είμαι ανυπόμονος
• τι με βοηθάει στο να  κάνω υπομονή

Ανυπόμονο παιδί ή μήπως και ανυπόμονος ενήλικας;

Μην ξεχνάτε, πως για να διδάξουμε στα παιδιά μας την Υπομονή, χρειάζεται εμείς να δείξουμε Υπομονή να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν, ώστε να αναπτύξουν πλήρως τις δεξιότητές τους, την κατάλληλη χρονική στιγμή.