Τα 3 μαγικά Α της ανατροφής

Πολύ συχνά στις ομάδες γονέων που διοργανώνω, καθώς και στις ατομικές συναντήσεις με τους γονείς, η βασικότερη ανησυχία των γονέων έχει να κάνει με το πώς θα καταφέρουν να είναι πιο αποτελεσματικοί γονείς.
Τι πρέπει να προσέξουν για να ανταποκριθούν στον γονεϊκό τους ρόλο; Επιπλέον, υπάρχουν κάποια βασικά συστατικά της ανατροφής, που θα δημιουργήσουν ένα χαρούμενο παιδί και μετέπειτα έναν ισορροπημένο ενήλικα;

Όλα αυτά τα χρόνια η δουλειά μου με όλες τις ηλικίες παιδιών, εφήβων και ενηλίκων μου έχει δείξει ότι εάν ένα παιδί από μικρή ηλικία μεγαλώσει σ’ ένα πλαίσιο αγάπης, αποδοχής και αυτονομίας, έχει περισσότερες πιθανότητες να εξελιχθεί σ έναν χαρούμενο ενήλικα.

Τα τρία μαγικά Α λοιπόν, θεωρώ τα πιο σημαντικά συστατικά για να έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να επιτύχει στον ρόλο του ο γονέας.

ΑΓΑΠΗ

Από μικροί μεγαλώνουμε με το αξίωμα ότι όλοι οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους. Αυτή η άποψη φτάνει να είναι τόσο κοινωνικά και παραδοσιακά παγιωμένη. Μάλιστα, κάθε αμφισβήτησή της, θεωρείται τυπικά ασέβεια προς τους γονείς. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν αμέτρητες ιστορίες παιδιών όπως και νυν ενηλίκων που έχουν βιώσει ή έχουν να διηγηθούν ακριβώς το αντίθετο.

Δυστυχώς, αν και θεωρείται δεδομένη η αγάπη των γονιών προς τα παιδιά και το αντίστροφο, δεν είναι πάντα αληθές. Αγαπάμε όπως έχουμε μάθει να αγαπιόμαστε. Κι αν αυτός ο τρόπος ήταν ελλειμματικός ή στρεβλώθηκε, το ίδιο θα αναπαράγουμε. Η αγάπη του γονέα δεν περιλαμβάνει μόνο την κάλυψη των βιοποριστικών αναγκών του παιδιού. Ίσως μεγαλύτερης αξίας είναι η κάλυψη των συναισθηματικών αναγκών του. Η δημιουργία συνθηκών ασφάλειας και το πιο δύσκολο όλων η αποδοχή άνευ όρων. Όταν δεν μας αποδέχονται στην ολότητά μας, όταν εμείς δεν αποδεχόμαστε τον άλλο όπως είναι, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για αγάπη.

Αγάπη σημαίνει Αποδέχομαι..

Να αγαπάς τον άλλον γι’ αυτό που είναι, όχι για ότι φαντάζεσαι πως είναι!

ΑΠΟΔΟΧΗ

Η αποδοχή είναι ένας από τους βασικότερους πυλώνες της αγάπης. Αποδοχή, ίσως το δυσκολότερο και με μεγαλύτερο βαθμό πρόκλησης. Ναι, φυσικά όλοι οι γονείς θα έλεγαν ότι αποδέχονται τα παιδιά τους. Με μια δεύτερη ματιά όμως, αντιλαμβανόμαστε ότι η αποδοχή σημαίνει ολοκληρωτική αποδοχή της προσωπικότητας και των επιλογών του παιδιού.

Οι γονείς από πολύ νωρίς, ακόμα και πριν γεννηθεί έχουν φανταστεί το ιδανικό παιδί και το περιεχόμενο αυτής της φαντασίωσης εμπλέκεται στην παιδαγωγική που θα ακολουθήσουν αργότερα. Φυσικά, δεν είναι επιβλαβές να φαντασιωθεί κανείς το αγέννητο παιδί του, αλλά και ούτε αποφεύγεται.

Από την άλλη, είναι πολύ θετική η φαντασίωση ενός καλού μέλλοντος για το παιδί. Η επιθυμία του γονιού ιδιαίτερα από τα μικρά παιδιά γίνεται αντιληπτή ακόμη και χωρίς να ειπωθεί. Ήδη από την βρεφική ηλικία τα βρέφη αντιλαμβάνονται τις διαθέσεις των γονιών, ιδιαίτερα της μητέρας. Και ως την εφηβεία, τα παιδιά προσπαθούν να ικανοποιούν αυτές τις επιθυμίες.

Πολύ συχνά φθάνουν στα γραφεία των ειδικών ενήλικες που δεν κατάφεραν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των γονιών τους ή επιζητούν ακόμα και σε μεγάλη ηλικία την αναγνώριση και αποδοχή τους.

Χαρακτηριστικό απόσπασμα του τι σημαίνει αποδοχή είναι το παρακάτω:

Τα παιδιά σας δεν είναι παιδιά σας, είναι οι γιοι και οι κόρες της λαχτάρας της Ζωής για τον εαυτό της. Δημιουργούνται μέσω, αλλά όχι από εσάς. Κι αν βρίσκονται μαζί σας δεν ανήκουν ωστόσο σε σας. Ίσως τους δίνετε την αγάπη σας, αλλά όχι τις σκέψεις σας. Γιατί αυτά έχουν τις δικές τους σκέψεις. Μπορεί να στεγάζετε τα σώματά τους, αλλά όχι τις ψυχές τους, γιατί οι ψυχές τους κατοικούν στο σπίτι του αύριο, που εσείς δεν μπορείτε να επισκεφθείτε, ούτε ακόμη στα όνειρά σας. Ίσως να παλεύετε να τους μοιάσετε, αλλά μην αναζητήσετε να τα κάνετε να σας μοιάσουν. Γιατί η ζωή δεν πάει προς τα πίσω, ούτε χρονοτριβεί με το χθες.

Χαλίλ Γκιμπράν «Ο προφήτης»

ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ή ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ

Η  αγαπημένη φράση «μόνο μου» είναι από τις πρώτες φράσεις που λατρεύουν να επαναλαμβάνουν τα παιδιά και που φοβούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς! Στον αντίποδα, είναι οι λέξεις μη και πρόσεχε, που προέρχεται από την ανάγκη των γονέων να ελέγξουν και να προστατέψουν τα παιδιά από το να πληγωθούν, σωματικά ή ψυχικά. Το παιδί από την άλλη, προσπαθεί μ’ αυτή τη φράση να δείξει ότι είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα και θέλει να διαφοροποιηθεί. Άρα είναι σημαντικό να το αποδεχτούν αρχικά οι γονείς. Η αντίληψη της διαφορετικότητας του παιδιού, ως αυτόνομου ατόμου με τα δικά του χαρακτηριστικά, είναι δύσκολη και προαπαιτεί την ψυχική ωριμότητα του γονιού.

Τα πρώτα βήματα της αυτονομίας ξεκινάνε γύρω στα 2 έτη, όταν το παιδί ξεκινά να περπατάει, να ελέγχει τους σφιγκτήρες του και να έρχεται αντιμέτωπο με τις πρώτες απαγορεύσεις.

Είναι σημαντικό να αφήσουμε το παιδί να δοκιμάσει , να πειραματιστεί και να κάνει πράγματα μόνο του. Μπορούμε να είμαστε δίπλα του, αλλά όχι να παίρνουμε τη θέση του. Το σημαντικότερο, που έχουν να κάνουν οι γονείς είναι να δημιουργήσουν συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας. Να τα αγαπούν και να τα καθοδηγούν με διάθεση υποστήριξης και εμπιστοσύνης. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι είναι αδύνατο να προστατέψουμε τα παιδιά μας από όλους τους κινδύνους και να τα τοποθετήσουμε σε μια γυάλα.

Ας τους δώσουμε λοιπόν την ευκαιρία να κάνουν πράγματα μόνα τους για να κατακτήσουν την πολυπόθητη αίσθηση της αυτονομίας!

Από την Έλενα Αναστασιάδου, Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών και εφήβων, Ψυχολόγο
e.anastasiadoy@gmail.com