Επιθετική συμπεριφορά του παιδιού στο σχολείο: Πώς το διαχειρίζομαι;

Αυτό το άρθρο προσφέρει συμβουλές για γονείς προκειμένου να κατανοήσουν την επιθετική συμπεριφορά του παιδιού τους στο σχολείο και να τα βοηθήσουν.

Το σχολείο αποτελεί για ένα παιδί το περιβάλλον που θα καταφέρει να καλλιεργήσει την προσωπικότητά του και θα αναπτύξει τους πρώτους του διαπροσωπικούς δεσμούς ως μέλος ενός συνόλου εκτός οικογένειας, καθώς σταδιακά εντάσσεται στην κοινωνία. Είναι αναμενόμενο ότι σε αυτήν την διαδικασία συχνά θα αντιμετωπίσει δυσκολίες και θα υιοθετήσει λανθασμένες συμπεριφορές. Μπορεί μάλιστα να αναπτύξει επιθετική συμπεριφορά.

Επιθετική συμπεριφορά και προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού στο σχολείο

Τα παιδιά ως νέοι οργανισμοί στο κοινωνικό σύνολο δεν έχουν δημιουργήσει ακόμα επαρκώς τις ψυχικές διαδικασίες -άμυνες για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την αρνητικότητα των διαπροσωπικών σχέσεων. Έχουν συνηθίσει να αποτελούν την προτεραιότητα της κοινωνικής ομάδας που ονομάζεται οικογένεια, ειδικά αν αποτελούν το μόνο παιδί στην οικογένεια και πληγώνονται όταν έρχονται αντιμέτωπα στην αρχή με σύγκρουση επιθυμιών και στόχων με τα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού συνόλου του σχολείου.

Τι νιώθει το παιδί και συμπεριφέρεται έτσι;

Κατακλύζεται από συναισθήματα που συχνά δεν μπορεί να εξωτερικεύσει και δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει και μεταφέρει στο σχολικό περιβάλλον πολλές φορές και με συγκαλυμμένο τρόπο. Πρόκειται για την ανάγκη του παιδιού να εκτονώσει τη συναισθηματική του φόρτιση για πράγματα που δεν μπορεί να διαχειριστεί και να αντέξει.

Αυτά τα συναισθήματα εκδηλώνονται συνήθως ως:

• επίμονη απειθαρχία, 
• έλλειψη προσοχής,
• άρνηση συμμετοχής σε κοινές δραστηριότητες, 
• αδιαφορία, 
• υπερκινητικότητα 
• και χρήση εριστικής ή απειλητικής γλώσσας 
• και ως κλιμάκωση αυτού σχολικό εκφοβισμό και χρήση βίας (bullying).

Τι θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς στο σπίτι;

Μεγάλη σημασία έχει οι γονείς να αποφεύγουν τις τιμωρίες, τις αποδοκιμασίες και τις φωνές. Αντίθετα, καλό είναι να δημιουργήσουν ένα σύστημα ανταμοιβής που να ενθαρρύνει το παιδί να επικοινωνεί μαζί τους και να βελτιώνει την συμπεριφορά του συνειδητά υποδεικνύοντας τα σφάλματα και τις αιτίες τους με τρόπο ενεργητικό και ενθαρρυντικό χωρίς όμως να δημιουργούν πίεση για τελειότητα στα παιδιά αλλά προωθώντας το αίσθημα ωριμότητας και ανάληψης έργων και ευθυνών.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε, ώστε να περιορίσουμε την επιθετική συμπεριφορά;

1. Απορρίπτουμε την πράξη αλλά όχι το παιδί

Κάνουμε ξεκάθαρο στο παιδί μας ότι δεν είναι αποδεκτό να χτυπάει, να δαγκώνει, να μιλάει άσχημα ή να σπρώχνει ένα άλλο παιδάκι. Βέβαια τα επαναλαμβανόμενα “όχι” και “μη” δεν βοηθούν σε αυτή την περίπτωση. Αντίθετα εξηγούμε ότι δεν πρέπει για παράδειγμα να χτυπάμε γιατί αυτό πονάει και πληγώνουμε τους φίλους μας. Και πάντα απορρίπτουμε την πράξη αλλά όχι το παιδί. 

2. Βάζουμε όρια και είμαστε συνεπείς

Οριοθετούμε χρησιμοποιώντας τις λογικές συνέπειες. 

Η στάση μας απέναντι σε κάθε άσχημη ενέργεια θα πρέπει να είναι σταθερά η ίδια, για να βοηθήσουμε το παιδί να κατανοήσει ποια συμπεριφορά είναι επιθυμητή και ποια όχι. Πάντα προειδοποιούμε πριν βάλουμε μία τέτοια τιμωρία και ποτέ δεν αναιρούμε κάτω από την πίεση του παιδιού. Αν κάνουμε πίσω, τότε χάνουμε την αξιοπιστία μας και το παιδί παίρνει τον έλεγχο

3. Αντιδρούμε ήρεμα σε επιθετική συμπεριφορά του παιδιού

Πόσο εύκολο είναι ως γονείς να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας; Κι όμως μια εκρηκτική αντίδραση από την πλευρά μας θα κάνει το παιδί να θυμώσει περισσότερο και θα ενισχύσει την επιθετικότητα. 

Του μιλάμε ωστόσο σοβαρά και με σταθερό τόνο, σκύβουμε για να είμαστε στο ίδιο ύψος και του δίνουμε την πληροφορία ότι “αυτή η πράξη δεν είναι καλή”.

4. Επιβραβεύουμε τις θετικές συμπεριφορές

Επιβραβεύουμε την επιθυμητή συμπεριφορά, ώστε  πρόθυμα να εγκαταλειφθεί η ανεπιθύμητη συμπεριφορά.

5. Δίνουμε ευκαιρίες να εκτονώσει την ενέργειά του

Είναι σημαντικό να βάζουμε το παιδί μας σε ασχολίες ή δραστηριότητες που θα το βοηθήσουν να εκτονωθεί με δημιουργικό τρόπο, όπως είναι η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες ή μια βόλτα στην παιδική χαρά για να τρέξει.Σίγουρα η αντιμετώπιση της παιδικής επιθετικότητας χρειάζεται χρόνο, υπομονή από την πλευρά μας και διαρκή προσπάθεια. Σε σοβαρές περιπτώσεις που η επιθετικότητα βλέπουμε ότι επιμένει, μπορούμε να αναζητήσουμε βοήθεια από έναν ειδικό.