Τι γνωρίζεις για τον Τραυλισμό; 8 βοηθητικοί οδηγοί για τον Γονέα & τον δάσκαλο!

Ένα παιδί 8 ετών μπαίνει στην αίθουσα με τη συνοδεία της μητέρας του. Καθώς η μητέρα του μας λέει για το τι βιώνει το παιδί της με τον τραυλισμό, φαίνεται να νιώθει ντροπιασμένος. Στριφογυρίζει στο κάθισμά του, κοιτάζει στο πάτωμα. Ωστόσο, δεν παρεμβαίνει, ούτε εκφράζει τα συναισθήματά του για την ομιλία του.

Το παραπάνω παράδειγμα είναι ένα πραγματικό γεγονός.

Το αγόρι είχε μία σοβαρή διαταραχή στη ροή της ομιλίας. Έκανε 24 δυσρυθμίες στην προσπάθειά του να παρουσιάσει τον εαυτό του. Μετά από προσεκτική παρατήρηση, παρατηρήσαμε ότι έσφιγγε το σαγόνι του και έκλεινε τα μάτια του, όταν εμφανιζόταν η δυσρυθμία.
Αποφεύγει καταστάσεις, όπου χρειάζεται να μιλήσει, όπως να ζητήσει να φάει ή να ζητήσει τη βοήθεια κάποιου μεγαλύτερου.

Δεν είναι όλα τα παιδιά που τραυλίζουν σε αυτό το επίπεδο σοβαρότητας.

Εάν αυτή η διαταραχή της ομιλίας δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να φτάσει σε αυτό το επίπεδο, επηρεάζοντας αρνητικά όλους τους τομείς της ζωής ενός παιδιού, όπως το σπίτι, το σχολείο, το κοινωνικό και συναισθηματικό.

Τι πρέπει να γνωρίζω για τον τραυλισμό;

Κάποιοι, ίσως, να μην έχουν έρθει ποτέ σε επαφή με παιδιά που έχουν τραυλισμό. Πρόκειται για μια διαταραχή της ροής της ομιλίας, που επηρεάζει περισσότερα αγόρια από τα κορίτσια (σύμφωνα με έρευνες).

Είναι σημαντικό να τονιστεί σχετικά με τον τραυλισμό πως:

Δεν υπάρχει καμία ένδειξη, ότι οι γονείς προκαλούν τον Τραυλισμό. Όμως, μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο απ’ όσο νομίζουν.

Τι επηρεάζει ο Τραυλισμός σε ένα παιδί;

International Classification of Functioning
(Μοντέλο της Ολιστικής Επίδρασης του Τραυλισμού, βασισμένο στην ICF του WHO – World Health Organization, προσαρμοσμένο από τον Yaruss & Quesal, 2004)

Ας κάνουμε ένα πείραμα!

Ακούστε την ομιλία εκείνων που βρίσκονται γύρω σας. Θα παρατηρήσετε ότι κανείς δεν έχει τέλεια ομιλία, απαλλαγμένη από κάθε είδους δυσροή.
Η διαφορά μεταξύ της ομιλίας των όσων παρατηρείτε και της ομιλίας ενός παιδιού που τραυλίζει, είναι η ένταση που σχετίζεται με τη στιγμή του εμφανίζεται ένα επεισόδιο τραυλισμού.

Συνηθισμένοι τύποι δυσλειτουργιών που εντοπίζονται τόσο σε κανονική, όσο και σε διαταραγμένη ομιλία:

• Επανάληψη συλλαβής – Επανάληψη μιας συλλαβής μέσα σε μια λέξη. «Θέλω ένα πα-πα-πα-παγωτό!»
• Επανάληψη μεμονωμένης λέξης – Επανάληψη μιας λέξης σε μια πρόταση. «Πότε θα-θα-θα φύγουμε;»
• Επανάληψη φράσης – «Αφού θα- Αφού θα- Αφού θα λείπω»
• Μπλοκ – Στην προσπάθεια της εκφοράς μιας συλλαβής ή ενός ήχου, η ροή σταματάει είτε με ηχηρό μπλοκ «κκκκκκάτσε κάτω» ή άηχο «κ (σιωπή) άτσε κάτω»
• Επιμήκυνση – Κράτημα του πρώτου ήχου μιας λέξης ή συλλαβής, με δυσκολία μετάβασης στον επόμενο ήχο. «Σήμερα έχα μά——-θημα».

Όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται από διάφορες, έντονες κινήσεις του ποδιού, κινήσεις στο πρόσωπο και διάφορες άλλες δευτερεύουσες συμπεριφορές, ανάλογα τη σοβαρότητα.

Ξέρω ένα παιδί που τραυλίζει. Τι μπορώ να κάνω για να το βοηθήσω;

1. «Κατεβάζω» τον ρυθμό ομιλίας μου.

Τα παιδιά μιμούνται κινήσεις και συμπεριφορές, εκφράσεις και συνήθειες. Λέγοντάς του να χαλαρώσει, δεν το βοηθάμε. Μειώνοντας, όμως, τον ρυθμό ομιλίας σαν γονέας και σαν δάσκαλος, μειώνω απευθείας το πιθανό άγχος που μπορεί να προκαλέσω στο παιδί. Επίσης, σύντομα το παιδί θα μειώσει κι αυτό το δικό του ρυθμό.

2. Ρωτάω, χωρίς να ρωτάω και αποφεύγω τις πολύπλοκες ερωτήσεις.

Είναι δύσκολο να ανταποκριθούμε, όταν μας βομβαρδίζουν με ερωτήσεις. Κάνοντας λιγότερες ερωτήσεις και περισσότερα σχόλια στα λεγόμενα του παιδιού, μπορούμε να κάνουμε μία πολύ αποδοτική και βοηθητική συζήτηση για το παιδί, με το παιδί. Μπορούν φυσικά και να υπάρχουν ερωτήσεις, όμως να δίνεται στο παιδί ο απαραίτητος χρόνος για να ανταποκριθεί. Επίσης, όταν γίνονται να έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο και να μην είναι γενικές («Ποια παιχνίδια παίξατε σήμερα στο σχολείο;» αντί «Τι κάνατε σήμερα στο σχολείο;»)

3. Αφήνω το παιδί να ολοκληρώσει.

Αποφεύγουμε να ολοκληρώνετε τις προτάσεις τους. Ξέρουν τι θέλουν να πουν και, γενικά, δεν τους αρέσει όταν ολοκληρώνονται οι προτάσεις τους από άλλους. Αυξάνει τα επίπεδα άγχους τους, και, πιθανόν αυξάνονται οι περιπτώσεις τραυλισμού. Ακόμη, είναι σημαντικό να επικεντρωνόμαστε στο μήνυμα που μας δίνει περισσότερο, απ’ ό,τι στο πως μας το μετέδωσε.

4. Γλώσσα του σώματος.

Προσέχουμε τη γλώσσα του σώματός μας. Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά τις μη λεκτικές αντιδράσεις μας στην ομιλία τους. Διατηρούμε  το πρόσωπό μας ουδέτερο, με μια αμετάβλητη έκφραση όταν το παιδί σταματά.

5. Περιμένω.

Περιμένουμε υπομονετικά μέχρι να τελειώσει ένα παιδί. Δεν πιέζουμε ένα παιδί που τραυλίζει. Είναι σημαντικό, όμως να μας περιμένει και το παιδί να ολοκληρώνουμε την πρόταση μας, εξηγώντας του πως είναι σημαντικό να περιμένουμε το συνομιλητή μας να ολοκληρώσει όλα όσα έχει να πει. Παρέχετε επαρκή χρόνο αναμονής για να ολοκληρώσει τη σκέψη.

6. Τραυλισμός, σχολείο & άλλα πλαίσια συναναστροφής του παιδιού.

Εκπαιδεύστε άλλους για τη διαταραχή του παιδιού. Τα παιδιά στην τάξη θα είναι περίεργα για την ομιλία του. Μερικές φορές ίσως το πειράξουν για την ομιλία του. Εάν τους διδάξετε για τη διαταραχή με έναν διασκεδαστικό, εκπαιδευτικό τρόπο, τότε αυτό μπορεί να είναι ανακουφιστικό για το παιδί που τραυλίζει.

7. Κρατήστε μια πόρτα ανοιχτή.

Επιτρέπουμε στο παιδί να έρθει σε εμάς ανά πάσα στιγμή για να μιλήσει για το σχολείο, την οικογένεια ή για άλλα θέματα που μπορεί να έχει.

8. Παιδί & τάξη.

Πολλά παιδιά που τραυλίζουν, μπαίνοντας στο σχολικό πλαίσιο, όπου απαιτείται η λεκτική αλληλεπίδραση, μειώνουν τη συμμετοχή τους, τον αυθορμητισμό και την πρωτοβουλία για επικοινωνία. Εφαρμόζοντας έστω και ένα από τα παραπάνω, του δημιουργούμε ένα καλύτερο περιβάλλον επικοινωνίας.

Η κατανόηση των λεγόμενων ενός παιδιού που τραυλίζει είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Η στενή συνεργασία με τον λογοθεραπευτή του παιδιού θα βοηθήσει τόσο τους γονείς όσο και τον δάσκαλο να κατανοήσουν και να συνεργαστούν με το παιδί που τραυλίζει.

Από τη Στέλλα Ζαντίδου, Λογοθεραπεύτρια.
speechfourfouri@gmail.com