Τι συμβαίνει στο παιδί που υπάρχει μέσα σου

Πίνακας περιεχομένων

• Εισαγωγή
• Εσωτερικό παιδί
• Παιδικές συναισθηματικές αναμνήσεις
• Παιδικές συναισθηματικές – τραυματικές – εμπειρίες
• Τραυματική ανάμνηση
• Η επιρροή των παιδικών συναισθηματικών αναμνήσεων στο ρόλο του γονέα
• Πώς μπορώ να “ακούσω” το εσωτερικό μου παιδί και να του συμπεριφερθώ θεραπευτικά;

Εισαγωγή

Αυτό το άρθρο έχει στόχο να χαρτογραφήσει σε γονείς, εκπαιδευτικούς, θεραπευτές και ενήλικες που έχουν το ενδιαφέρον για προσωπική ανακάλυψη περισσότερο υλικό και γνώσεις για το δικό τους εσωτερικό παιδί, πώς και γιατί έχει νόημα να το γνωρίσουν και να το ακούσουν, καθώς και τον τρόπο να το διερευνήσουν περισσότερο θεραπευτικά. 

Εσωτερικό παιδί

Μια φορά κι ένας θεραπευόμενος με είχε ρωτήσει “Γιατί να θέλω να βρω το εσωτερικό μου παιδί; Εγώ θέλω να ξεφύγω από τα κατάλοιπα του παρελθόντος και να είμαι ανεξάρτητο και αυτόνομο άτομο. Δεν θα με πάει ακόμα πιο πίσω αν βρω αυτό το εσωτερικό παιδί; Ποιο το νόημα; Και σιγά να μην υπάρχει ακόμα”. 

Τι να είναι άραγε, λοιπόν, αυτό το εσωτερικό παιδί; Ποιο να είναι το νόημα για τη ζωή μας και όλη μας την ύπαρξη;

Ας τα βάλουμε, λοιπόν, σε μια σειρά.

Παιδικές συναισθηματικές αναμνήσεις

Όλοι οι ενήλικες φέρουμε μέσα μας ένα κομμάτι από το παιδί που υπήρξαμε κάποτε. 

Θέλω να σκεφτείς για μερικά λεπτά την πολυτιμότητα που έχει ένα παιδί. Μπορεί να βλέπει τον κόσμο αφιλτράριστα, πολύχρωμα, αθώα, διερευνητικά, αισιόδοξα, παιχνιδιάρικα και με δέος απέναντι στο άγνωστο που τόσο πολύ το συναρπάζει να το γευτεί/μυρίσει/αγγίξει/αγκαλιάσει/ακούσει.

Κάθε ενήλικας πορεύεται με όλες αυτές τις αναμνήσεις και εμπειρίες που ως παιδί βίωσε (Miller, A., 2006). 

Ένα κομμάτι όλων μας φέρει στο υποσυνείδητο επίπεδο αυτή την παιδική αίσθηση θέασης της ζωής. Μέσα στο εσωτερικό μας παιδί υπάρχουν όλες οι πεποιθήσεις, επιθυμίες, μνήμες, συναισθήματα που μας διαμόρφωσαν μέχρι σήμερα και μας ακολουθούν στο παρόν και στο μέλλον (Miller, A., 2006). 

Παιδικές συναισθηματικές – τραυματικές – εμπειρίες

Δυστυχώς, κάθε εσωτερικό παιδί δεν έχει όμορφες μνήμες και εμπειρίες (Stahl, S., & Lauffer, E., 2021). Πολλά παιδιά μεγαλώνοντας πέρασαν από τραυματικά γεγονότα. Τραυματικό θεωρείται καθετί που αφήνει συναισθηματικές πληγές στο παιδί, όπως λεκτική κακοποίηση, υποτίμηση, σωματική κακοποίηση, παραμέληση, εγκατάλειψη, απώλεια/πένθος, διαζύγιο ή χωρισμός γονέων, φυσικές καταστροφές, ατυχήματα, εκφοβισμός, χρόνιες ασθένειες, θάνατος, βία αλλά ακόμα και μια καθημερινότητα με μεγάλη ποσότητα και συχνότητα εντάσεων, τιμωριών, επικριτικών σχολίων.

Κάθε τραύμα με τη δική του μορφή έρχεται και φωλιάζει μέσα σε μια παιδική ψυχή και επειδή ακριβώς ως παιδιά δεν έχουμε τη γνώση και τα κατάλληλα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε συναισθηματικά τον πόνο, αναγκαστικά μάθαμε να ζούμε μέσα σε αυτόν, να το κάνουμε αναπόσπαστο κομμάτι μας και να συμπορευόμαστε μαζί του (Miller, A., 2006). 

Κάθε παιδί οφείλει και έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να λαμβάνει ουσιαστική και πλήρη συναισθηματική επιβεβαίωση και σύνδεση από τους φροντιστές του και να ζει σε ένα όσο το περισσότερο γίνεται συναισθηματικά ασφαλές περιβάλλον (Stahl, S., & Lauffer, E., 2021). 

Τραυματική ανάμνηση

Ως ενήλικες, λοιπόν, που έχουμε βιώσει ένα οποιοδήποτε τραύμα σε όποια μορφή, βαθμό και μέγεθος, φέρουμε όλες αυτές τις συναισθηματικές πληγές στη ζωή μας (Baker, E. F., 1974). Μπορεί να αφήνουμε πίσω στο χρόνο παιδικές συμπεριφορές, αλλά συνεχίζουμε να κουβαλάμε κάθε πόνο και τραυματική ανάμνηση, η οποία διαμορφώνει το τώρα μας, εσωτερικά και εξωτερικά (Stahl, S., & Lauffer, E., 2021).

Τα συναισθηματικά ανεπίλυτα που μένουν μέσα μας καλά φωλιασμένα μπορεί να μας κάνουν στην ενήλικη ζωή να έχουμε δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς, οδηγούμενοι πολλές φορές σε παρανόηση ή διαστρέβλωση της πραγματικότητας (Baker, E. F., 1974), έντονες και συνεχείς συγκρούσεις με το εξωτερικό μας περιβάλλον, μη βοηθητικές κοινωνικές και διαπροσωπικές δεξιότητες, σχέσεις συνεξάρτησης, δυσλειτουργική συναισθηματική αυτορρύθμιση και δυσλειτουργική – μη υγιή αποτύπωση της αγάπης (Hellinger, B., Weber, G., & Beaumont, H., 2000). 

Κάθε ενήλικας με ένα πληγωμένο εσωτερικό παιδί και μια πληθώρα συναισθηματικών ανεπίλυτων αναζητά με περίσσεια ανησυχία και αγωνία να νιώσει ατόφια – ειλικρινή εγγύτητα και αποδοχή. Για να το καταφέρει αυτό μπορεί να χρησιμοποιεί τεχνικές και συμπεριφορές που τελικά περισσότερο δυσχεραίνουν τις σχέσεις του και τον ίδιο παρά το αντίθετο (Maté, G., 2019). Αυτό μπορεί να συμβαίνει ακόμα και στη σχέση του ως γονέα με το παιδί του (Neufeld, G., & Maté, G., 2004). 

Η επιρροή των παιδικών συναισθηματικών αναμνήσεων στο ρόλο του γονέα

Κάθε γονιός δημιουργείται ακριβώς τη στιγμή που το παιδί έρχεται στη ζωή του. Ο ρόλος και η σχέση αυτή συν-δημιουργείται και συν-διαμορφώνεται (Neufeld, G., & Maté, G., 2004). Γονέας και παιδί γεννιούνται μαζί. Όμως, ο γονέας φέρει μαζί του όλα αυτά τα συναισθηματικά ανεπίλυτα στην περίπτωση ύπαρξης ενός πληγωμένου εσωτερικού παιδιού. Κάθε εσωτερική πληγή που δεν έχει αναλυθεί και θεραπευτεί μπορεί ασυνείδητα να έρχεται και να ξεπροβάλλει στην καθημερινή αλληλεπίδραση, στον τρόπο φροντίδας και διαπαιδαγώγησης του παιδιού. Το δικό μας παιδί έρχεται να μας θυμίσει και να μας ξεκλειδώσει συναισθήματα και εμπειρίες που κάποτε νιώθαμε ως παιδιά (Miller, A., 2006).

Πολλές φορές, όμως, μπορεί να μπερδευόμαστε και να μεταφέρουμε τη στεναχώρια, τη θλίψη, το θυμό, την απογοήτευση και την οργή, που νιώθαμε εμείς ως παιδιά, στα παιδιά μας, κι έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος δυσλειτουργικών  συναισθηματικών εμπειριών που επαναλαμβάνονται στη δική μας ζωή και πλέον στη ζωή του παιδιού μας. 

Ως ενήλικες δεν έχουμε την ευθύνη για όσα ζήσαμε, αλλά έχουμε την ευθύνη για το πώς αφήνουμε όσα ζήσαμε να υπάρχουν στη ζωή μας, στο εδώ και το τώρα (Hellinger, B. et al., 2000). Το εσωτερικό μας παιδί έρχεται σε επαφή και επικοινωνία μαζί μας συνεχόμενα, αλλά χρειάζεται από εμάς να έχουμε ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας για να μπορούμε να το αντιλαμβανόμαστε. 

Όπως πολύ εύστοχα αναφέρει και ο Gabor Mate 

«Το τραύμα δεν είναι αυτό που σου συμβαίνει, είναι αυτό που συμβαίνει μέσα σου ως αποτέλεσμα αυτού που σου συνέβη» (Maté, G., 2019). 

Πώς μπορώ να “ακούσω” το εσωτερικό μου παιδί και να του συμπεριφερθώ θεραπευτικά;

Το εσωτερικό παιδί έχει ανάγκη να το φέρουμε στο συνειδητό επίπεδο και να το φωτίσουμε για να μπορέσουμε να το ανακουφίσουμε και να το κάνουμε να αισθανθεί ασφαλές, όπως πάντα ήθελε. Βέβαια, μια τέτοια διαδικασία μπορεί να μην είναι απλή, αλλά σίγουρα δεν είναι και ακατόρθωτη. Είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας πως καθετί που δημιουργήθηκε κάποτε, έγινε ως ασπίδα προστασίας – άμυνα – σε όσα ζήσαμε (Baker, E. F., 1974).

Γι’ αυτό στην προσπάθειά μας να φέρουμε στο φως μια ψυχική άμυνα και να την καταλάβουμε, μπορεί να βιώσουμε αντίσταση, μιας και δεν θα μπορεί να αναγνωρίσει ότι έρχεται σε ένα περιβάλλον ασφαλές και θεραπευτικό, οπότε θα θέλει να λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο, να κρυφτεί και να είναι μόνο του ανενόχλητα και ασυνείδητα. Η Amy Milton  μάς εξηγεί πολύ εύστοχα αν και πώς μπορούμε να φτάσουμε σε ένα πρώτο επίπεδο επεξεργασίας των μνημών μας (Μπορούμε να επεξεργαστούμε τις μνήμες μας; Μίλτον, Έιμι Μίλτον: Μπορούμε να επεξεργαστούμε τις μνήμες μας; | TED Talk). 

Ερχόμενοι σε επαφή με το εσωτερικό μας παιδί χρειάζεται να του δώσουμε, και συνάμα στον εαυτό μας, αυτό που πάντα είχε ανάγκη, δηλαδή κατανόηση, φροντίδα, υπομονή, επιμονή, ζεστασιά, ατόφιο συναίσθημα, αγκαλιά για να το βοηθήσουμε να συνηθίσει αυτό το καινούριο φως και τελικά να νιώσει την ουσιαστική ασφάλεια και αποδοχή που αναζητά, από ‘μας για ‘μας (Stahl, S., & Lauffer, E., 2021).  

Δωσε χρόνο στον εαυτό σου

Δώσε χώρο και χρόνο σε αυτό το πολύ προσωπικό ταξίδι (Maté, G., 2019) να ξεκινήσει και μπες μέσα σε αυτό με ζεστή και διερευνητική διάθεση. Είναι εντάξει να νιώθεις κάθε συναίσθημα και να το έχεις στα χέρια σου, να το περιεργάζεσαι, για να το βάλεις τελικά στη θέση που ανήκει πραγματικά και θα αφήσει χώρο στην ψυχική σου ηρεμία. 

Να θυμάσαι πως τότε έκανες το καλύτερο που μπορούσες. Είναι εντάξει να νιώθεις λύπη, θυμό, απογοήτευση (Neufeld, G., & Maté, G., 2004). Είσαι ασφαλής τώρα για να περάσεις θεραπευτικά και διορθωτικά μέσα από όλες αυτές τις συναισθηματικές αναμνήσεις. Βοήθησε τον εαυτό σου ζητώντας την κατάλληλη βοήθεια από έναν εξειδικευμένο θεραπευτή για να σε στηρίξεις και να σε βάλεις προστατευτικά σε αυτό το θεραπευτικό ταξίδι. ΄Ετσι με ασφάλεια ξεκινάς να περνάς ερευνητικό και θεραπευτικό χρόνο με ‘σένα, τις αναμνήσεις σου, τα συναισθήματά σου, τα παιδιά σου. Όσο αφιερώνεσαι και επενδύεις σε αυτά, τόσο κάθε μικρότερο και μεγαλύτερο κομμάτι του εσωτερικού σου παιδιού θα απελευθερώνεται και έτσι θα νιώθεις κι εσύ απελευθερωτικά και λυτρωτικά. Εμπιστεύσου το θεραπευτικό δρόμο που ανοίγεται μπροστά σου!