«Ακούγοντας» τα παιδιά με Children Focusing

Μια από τις ομάδες γονέων που κάνω, ίσως η πιο πλούσια και βιωματική από όλες, πραγματεύεται τη διαδικασία εστίασης γνωστή και ως focusing. Οι γονείς, αφού πρώτα δοκιμάσουν τις διαδικασίες στον εαυτό τους, τις γνωρίσουν και τις εμπιστευτούν στο πλαίσιο της ομάδας, προσκαλούνται, εάν και όταν είναι έτοιμοι, να τις δοκιμάσουν και μαζί με τα παιδιά. Υπάρχει ανοιχτή πρόσκληση να φέρνουν παραδείγματα στην ομάδα και να τα συζητάμε όλοι μαζί.

Ας δούμε ορισμένα από αυτά:

Πραγματικό παράδειγμα 1

Μια συμμετέχουσα είχε παρατηρήσει ότι τις μέρες που η 6χρονη Μαρίνα είχε πολλές καινούριες και/ή συναρπαστικές εμπειρίες, δυσκολευόταν να αποκοιμηθεί. Σκεφτήκαμε λοιπόν να προτείνει στην κόρη της να προσθέσουν ένα νέο στοιχείο στη διαδικασία του ύπνου τους, που το ονόμασαν «Τι χρώμα είχε η μέρα μου;». Αφού τελείωνε η Μαρίνα τα σχετικά με τον ύπνο και ξάπλωνε στο κρεβάτι της, η μαμά καθόταν δίπλα της και η Μαρίνα έκλεινε τα μάτια και προσπαθούσε να νιώσει την αίσθηση που είχε αφήσει εκείνη η μέρα στο σώμα της. Μετά διάλεγε ένα χρώμα και το έλεγε δυνατά ή κάποιες μέρες ένα σχήμα ή κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο από το γύρω περιβάλλον κ.λπ. Το ευχαριστούσε για τις εμπειρίες που είχαν μαζί και το έβαζε για ύπνο. Άλλες φορές δίπλα της, άλλες φορές έξω από το δωμάτιο, ωστόσο έκανε κάποιου είδους κλείσιμο που φαινόταν να την ανακουφίζει πολύ.

Η διαδικασία διαρκούσε συνήθως 2-3’ λεπτά και κατέληγε με κάποιο σχόλιο τύπου «Τώρα νιώθω έτοιμη να κοιμηθώ μαζί με τη μεγάλη κόκκινη καρδιά που μιλά πολύ, αλλά τώρα και αυτή ησύχασε και πάει για ύπνο!» Η μαμά εξέφρασε πολλές φορές στην ομάδα τον εντυπωσιασμό και τον θαυμασμό της για την ικανότητα της κόρης της να συνοδεύει τον εαυτό της, να αυτοκατευνάζεται, να ζητά βοήθεια όταν το χρειάζεται, καθώς και ότι η ίδια ένιωθε ανακουφισμένη και συνδεδεμένη μαζί της τις φορές που η μικρή της ζητούσε να το κάνουν μαζί. Κι εμείς της αναγνωρίσαμε το θάρρος της να εμπιστευτεί τη διαδικασία της κόρης της – άνευ όρων. Πλέον, η Μαρίνα κάνει τη διαδικασία μόνη της και όταν κάποιες φορές δυσκολεύεται, φωνάζει «Μαμαααά – ένταση. Έλα λίιιιγο!».

Πραγματικό παράδειγμα 2

Μια άλλη μαμά, η μαμά της 8χρονης Αγγελικής, χρησιμοποίησε το Children Focusing για να βοηθήσει την κόρη της με τα μεγάλα συναισθήματά της (αισθητηριακά meltdown ή tantrum θυμού), για να συνοδεύσει τη δυσφορία ή την απογοήτευσή της. Η μαμά είχε δυσκολευτεί πολύ στην αρχή να συνοδεύει κάτι που δεν καταλαβαίνει, κάτι που της φαινόταν τόσο σημαντικό και μεγάλο. Ένιωθε αποκλεισμένη, ίσως και φόβο, και σίγουρα μεγάλη ευθύνη ως γονιός να το «λύσει» ώστε να ανακουφίσει τη μικρή. Ωστόσο, τόλμησε να δοκιμάσει το children focusing και μας έφερε διάφορα παραδείγματα.

Αγγελική: ΑΓΧΩΘΗΚΑ ΤΩΡΑ ΣΟΥ ΛΕΩ! ΔΕ ΘΑ ΠΡΟΛΑΒΩ! ΔΕ ΘΑ ΠΡΟΛΑΑΑΑΒΩ!!! ΑΑΑ…!!!
Μαμά: Οκ… οκ… αγχώθηκες… να το δούμε λίγο μαζί;
Αγγελική: ΝΑΙΙΙΙΙΙ!!
Μαμά: Ωραία… κλείσε λίγο τα μάτια και δες… εκεί στο σημείο της αναπνοής σου… τι χρώμα έχει τώρα;
Αγγελική: Μμμμ…. ΓΚΡΙ! ΓΚΡΙ ΕΙΝΑΙ!
Μαμά: Οκ… αν το έπιανες στα χέρια πώς θα ήταν… μαλακό, σκληρό, χαρτί, πέτρα, ύφασμα… τι ποιότητα;
Αγγελική: Μμμ… ύφασμα…
Μαμά: Οκ.. γκρι… ύφασμα… σχήμα; Έχει;
Αγγελική: Καρδιά…
Μαμά: Θα ήθελες να της πεις κάτι;
Αγγελική: Να φύγει… θέλω να φύγει να κάνω πράγματα…
Μαμά: Οκ… σ’ ακούει…; Σου λέει κάτι;
Αγγελική: Μ’ ακούει αλλά δεν θέλει λέει…

Μαμά: Θα μπορούσες ίσως να τη ρωτήσεις εάν θα μπορούσε να πάει έστω για λιιίγο στην άκρη… για να ασχοληθείς μαζί της πιο μετά;
Αγγελική: Ναι… Συμφώνησε τώρα… Η γκρι μαλακή καρδιά δεν είναι πια εκεί… Πάει το άγχος τώρα… το πήρε μαζί! Σ’ ευχαριστώ μαμά – πάω να τελειώσω τώρα 🙂

Η μαμά είχε την αίσθηση ότι όλο αυτό λειτουργούσε ως βαλβίδα αποσυμπίεσης για την Αγγελική, ένα παιδί που πολλές φορές δυσκολευόταν να ξεκινήσει ή να διατηρήσει την προσοχή του σε κάτι με αποτέλεσμα να δημιουργούνται μεγάλες προστριβές στην καθημερινότητα.

Πραγματικό παράδειγμα 3

Η μαμά της Αγγελικής μας διηγήθηκε την παρακάτω ιστορία για ένα απόγευμα που η Αγγελική δεν μπορούσε με τίποτα να καθίσει να κάνει μαθήματα. Αντί να δοκιμάσει τις συμβατικές μεθόδους απειλής, επιβράβευσης, εκλογίκευσης, σκέφτηκε το children focusing.

Ξεκίνησε λοιπόν με ένα καθρέφτισμα και μια πρόσκληση:

Μαμά: Βλέπω ότι κινείς τα χέρια και τα πόδια σου ενώ διαβάζεις την άσκηση και αναρωτιέμαι εάν αυτό είναι ΟΚ για σένα…;
Αγγελική: Όχι! Όχι! Έχω πολύ ένταση μέσα μου! Δεν μπορώ να κάτσω!
Μαμά: ΟΚ, μπορείς να μου δείξεις στο χαρτί πώς μοιάζει αυτή η αίσθηση μέσα σου;

Η μαμά έδωσε στην Αγγελική ένα κομμάτι χαρτί και λίγες μπογιές και το αποτέλεσμα ήταν αυτό:

Η Αγγελική έκλεισε τα μάτια της, τα άνοιξε και άρχισε να ζωγραφίζει μανιωδώς, παίρνοντας το ένα χρώμα μετά το άλλο και αποτυπώνοντας μικρά ανθρωπάκια στο χαρτί, περιγράφοντας τη διαδικασία της:

«Έχω μέσα μου μικρά ανθρωπάκια που τρέχουν γύρω γύρω και πάνω κάτω! Είναι εκατοντάδες και τρέχουν γρήγορα προς κάθε κατεύθυνση! Εδώ είναι ένα γιγάντιο κομμάτι μου με τεράστια χέρια, εδώ είναι ένα άλλο κομμάτι μου που τρέχει με τα χέρια ψηλά, εδώ ένα άλλο, αστείο, που τρέχει κάνοντας μπαλέτο και ένα άαααααλλο κομμάτι που τρέχει κάνοντας ανοίγματα … [κλείνει τα μάτια και τσεκάρει] Μμμ, α! Βρήκα άλλο ένα με μάτια που βλέπουν τα πάντα! Νομίζω αυτά είναι όλα που βρήκα [ξανακλείνει τα μάτια και τσεκάρει ξανά] Όχι… Νομίζω βρήκα κι άλλο ένα χωρίς πόδια… και μου φαίνεται ότι όλα αυτά τρέχουν μακριά από το σώμα μου τώρα και παίρνουν και την ένταση μαζί τους. Τώρα είμαι έτοιμη για μαθήματα…» η φωνή της και η γλώσσα του σώματος έδειχναν πιο ήρεμα τώρα παρατήρησε η μαμά της.

Η Αγγελική ενθουσιάστηκε τόσο με αυτή τη διαδικασία που ζήτησε να την κάνουν ξανά και ξανά, σχεδόν κάθε μέρα πριν από τα μαθήματα.

Αγγελική: Μπορούμε να κάνουμε ξανά τα ανθρωπάκια; Νομίζω επέστρεψαν.
Μαμά: Βέβαια, πιστεύεις ότι ίσως ένα σκίτσο του σώματός σου θα σε βοηθούσε να τα τοποθετήσεις;

«Για να δούμε… Εμ… είναι παντού πάλι! Μικρά ανθρωπάκια μέσα και έξω! Βλέπεις; Όλα αυτά τα μικρά ανθρωπάκια τρέχουν προς κάθε κατεύθυνση έτσι… και έτσι… και έτσι… [τραβούσε ευθείες γραμμές από το σώμα προς τα έξω από το ροζ περίγραμμα] και ένα μεγάλο εδώ και τα μάτια μου είναι ανοιχτά πολύ και το στόμα μου μιλάει συνέχεια και εδώ και εδώ… και αυτό εδώ… και νομίζω ότι η ζωγραφιά μου είναι ΟΚ για μένα τώρα, έτσι νιώθω μέσα μου. Είμαι πολύ καλύτερα τώρα… αλλά αυτό δεν ήταν αρκετό… μμμ… υπάρχει και μια άλλη μεγαααααααάλη μπάλα… [γυρνά τη σελίδα]

…και χρειάζομαι να τη σχεδιάσω και αυτή! Ναι, πολύ καλύτερα τώρα… τα μικρά ανθρωπάκια μαζεύτηκαν εδώ, τα έβαλα στη μπάλα όλα μαζί… αλλά χρειάζομαι να σχεδιάσω και τα χέρια μου.

Με τη μαμά χρειάστηκε να διευκρινίσουμε τις έννοιες της συνέπειας και της προβλεψιμότητας κατά τη συνοδεία.

Διαφορετικές μέρες και στιγμές, διαφορετικές διαδικασίες. Χρειάζεται να παραμένει σταθερή στην παροχή συνοδείας, ωστόσο ευρηματική και δημιουργική ώστε να καλύπτει τη νέα ανάγκη κάθε φορά όπως εκείνη αναδύεται στο εδώ και τώρα. Μπορεί το παιδί να μην έχει ανάγκη για ζωγραφική, μπορεί να έχει ανάγκη να συνοδεύσει την ένταση με άλλον τρόπο. Μπορεί να θέλει να συμβολοποιήσει τη διαδικασία με κάποιο χρώμα ή σχήμα, να βρει κάτι στον χώρο γύρω της που μοιάζει να αποτυπώνει αυτό το μέσα της.

Μια μέρα η Αγγελική συμβολοποίησε την έντασή της ως ένα κόκκινο μπαλόνι που ήθελε να βγάλει από μέσα της για να μπορέσει να κάνει μαθήματα, αλλά δεν ήθελε να την αποχωριστεί. Ήθελε να νιώθει την ένταση κοντά της και προστατευμένη, ώστε και η ίδια να νιώθει ασφαλής και να μπορεί να επιστρέψει σε αυτή εάν το ήθελε γιατί και αυτή ήταν δικό της κομμάτι. Ένα απόγευμα λοιπόν έκανε τα μαθήματά της παρέα με ένα κόκκινο μπαλόνι μέσα σε ένα άδειο κουτί από παγωτό:

Τα παιδιά δεν χρειάζονται ουσιαστικά εισαγωγή στη διαδικασία children focusing. Είναι ακόμη πολύ συνδεδεμένα με το σώμα και την εμπειρία τους, είναι natural focusers. Εμείς οι ενήλικες γονείς χρειάζεται να μάθουμε να εμπιστευόμαστε ξανά αυτή τη φυσική διαδικασία όλων μας, να πετάξουμε από πάνω μας τον ρόλο του ειδήμονα που ‘πρέπει’ να ξέρει καλύτερα και να εμπιστευτούμε τη ροή – τη δική μας και τη δική τους και εκείνη που δημιουργείται μεταξύ μας. Είναι μια πλούσια και ανταποδοτική διαδικασία που λειτουργεί στην ουσία της. Σας προσκαλώ να τη δοκιμάσετε κι εσείς.