Θετική διαπαιδαγώγηση: 5 βήματα για να την κατακτήσετε

Πίνακας περιεχομένων

• Θετική διαπαιδαγώγηση & σύνδεση
• Τι είναι θετική διαπαιδαγώγηση;
•  Πρακτικές συμβουλές που μπορούν βοηθήσουν στην καθημερινότητα
  • 1. Κατανοώντας τις αναπτυξιακές ικανότητες του παιδιού μας.
  • 2. Δημιουργώντας ένα περιβάλλον με περισσότερα ναι 
  • 3. Βλέποντας τις αιτίες πίσω από τη συμπεριφορά
  • 4. Αναγνώριση των δικών μας ορίων
  • 5. Αποδοχή δύσκολων συναισθημάτων
• Πώς λειτουργεί η θετική διαπαιδαγώγηση;

Ακούμε ολοένα και περισσότερο τη φράση «θετική διαπαιδαγώγηση» κυρίως από νέους γονείς. Οι νέοι γονείς σήμερα θέλουν να αλλάξουν τις μεθόδους και τον τρόπο γονεϊκότητας που μεγάλωσαν. Η εποχή της εξέλιξης στην επιστήμη και η ενημέρωση, μας έδωσε να καταλάβουμε ότι οι τρόποι που είχαν μεγαλώσει οι παλιότερες γενιές έχουν προκαλέσει αρκετές δυσκολίες στην ενήλικη ζωή μας όσον αφορά την αυτοεκτίμησή μας και τη σύνδεση με τους άλλους ανθρώπους γύρω μας. Όλα αυτά μας οδήγησαν στο να θέλουμε να θεραπεύσουμε τις δικές μας πληγές και ως νέοι γονείς να μην τα μεταφέρουμε όλα αυτά στα παιδιά μας.

Θέλουμε να στηρίξουμε τη σχέση μας με το παιδί μας με έναν ασφαλή δεσμό, να λειτουργήσουμε με περισσότερη ενσυναίσθηση, να τα καταλάβουμε και να αφήσουμε στο παρελθόν μεθόδους τιμωρίας, δωροδοκίας και έντονης αντιπαράθεσης.

Θετική διαπαιδαγώγηση & σύνδεση

Πώς μπορούμε να αναπτύξουμε αυτό τον υγιή ασφαλή δεσμό με τα παιδιά μας, χρησιμοποιώντας πλέον διαφορετικές μεθόδους, όπως η σύνδεση και η θετική διαπαιδαγώγηση.

Ως νέοι γονείς γνωρίζουμε, πως η καθημερινότητα μπορεί να είναι μια μάχη πολλές φορές για τα πιο απλά πράγματα. Ο χρόνος που μπορεί να χρειάζεται ένα παιδί για να ντυθεί, τα έντονα συναισθήματα που μπορεί να εκφράσει ένα νήπιο για κάτι που δεν έγινε όπως θα ήθελε. Σκεφτείτε απλές στιγμές όπως όταν μαγειρεύετε, ένα νήπιο μπορεί να ξεσπάσει σε κλάματα επειδή δεν το αφήσατε να βάλει το ίδιο αλάτι.

Πως μπορούμε να βοηθήσουμε και εμάς και τα παιδιά μας να βιώνουμε λιγότερες τέτοιες δύσκολες καταστάσεις; Μπορούμε να βρούμε καλύτερους τρόπους να διαχειριζόμαστε και εμείς τις εκρήξεις μας και μέσω του δικού μας παραδείγματος να βοηθήσουμε και τα δικά μας τα παιδιά να αναγνωρίζουν και να ελέγχουν τα συναισθήματά τους. Εμείς είμαστε το παράδειγμα τους προς μίμηση και οι συναισθηματικοί τους ρυθμιστές. Χρειάζεται σύνδεση με τον εαυτό μας πρωτίστως, σύνδεση με το παιδί μας και μια προσπάθεια για νέες μεθόδους όπως η θετική διαπαιδαγώγησή.

Τι είναι θετική διαπαιδαγώγηση;

Η θετική διαπαιδαγώγηση είναι μια μέθοδος που αναπτύχθηκε από τους βιεννέζους ψυχιάτρους Alfred Adler και Rudolf Dreikus. Η θετική διαπαιδαγώγηση δίνει έμφαση στον αμοιβαίο σεβασμό και χρησιμοποιεί ως βασικό εργαλείο τη θετική καθοδήγηση. Βασίζεται περισσότερο στο να μάθουμε πως να συμπεριφερόμαστε μέσω του θετικού παραδείγματος και εστιάζοντας κάθε φορά στο τι μπορούμε να κάνουμε για να διορθώσουμε ένα λάθος και όχι να τιμωρήσουμε μια πράξη.

Η Θετική Διαπαιδαγώγηση δεν είναι τίποτα άλλο από τον τρόπο που θα θέλαμε εμείς οι ίδιοι να μας συμπεριφέρονται. 

• Ενδυναμώνει τη σύνδεση μεταξύ γονέα και παιδιού και δημιουργεί μια ισότιμη και αποτελεσματική σχέση. 
• Έρχεται να συνδεθεί με μια συνειδητή γονεϊκότητα, όπου ο γονιός καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού προσφέροντας του ασφάλεια, υποστήριξη, δομές καθώς αυτό μετακινείται από το ένα στάδιο ανάπτυξης στο άλλο. 
• Σίγουρα είναι μια μέθοδος πιο δύσκολη και ίσως πιο χρονοβόρα, μαθαίνει όμως το παιδί στο μέλλον να διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις και όχι να στηρίζει τις αποφάσεις του σε σχέσεις φόβου και εξουσίας. 
• Οι μελέτες δείχνουν ότι η χρήση της θετικής διαπαιδαγώγησης αποδίδει καλύτερα αποτελέσματα όσον αφορά τη συμπεριφορά του παιδιού, τη συναισθηματική του ανάπτυξη, την ψυχική του υγεία και τις ακαδημαϊκές του επιδόσεις.

Πρακτικές συμβουλές που μπορούν βοηθήσουν στην καθημερινότητα

1. Κατανοώντας τις αναπτυξιακές ικανότητες του παιδιού μας.

Ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού επικοινωνούμε διαφορετικά τα όριά μας και έχουμε και τις ανάλογες προσδοκίες. Τα παιδιά που δεν μιλάνε ακόμα δεν κατανοούν κάποιες αντιλήψεις, όπως το μοίρασμα και έχουν μικρό ή καθόλου έλεγχο των παρορμήσεών τους. Η δημιουργία πολλών κανόνων και οι απαγορεύσεις το πιθανότερο να απελπίσουν και το γονέα και το παιδί. Αναπτύξτε τις κατάλληλες προσδοκίες, βασισμένες στην ηλικία και τις ικανότητες του παιδιού σας. 

2. Δημιουργώντας ένα περιβάλλον με περισσότερα ναι

Στις πολύ μικρές ηλικίες το παιδί έχει ανάγκη από ερεθίσματα και θέλει να εξερευνήσει τα πάντα. Δημιουργήστε ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί θα μπορεί να εξερευνήσει και παρέχετε επιλογές στο τι μπορεί να κάνει και όχι στο τι δεν μπορεί να κάνει. Είναι βοηθητικό να εστιάζουμε στο τι επιτρέπεται να κάνει και όχι στο τι δεν μπορεί.

Προτού πείτε όχι, σταματήστε, για να σκεφτείτε ”Γιατί λέω όχι”. Αν η δραστηριότητα σας ταλαιπωρεί, αλλά δεν είναι επικίνδυνη, σκεφτείτε να την επιτρέψετε. Αν ένα νήπιο μπορεί να δοκιμάσει να εξερευνήσει ένα μονοπάτι ή δραστηριότητα, με τη βοήθεια του γονέα, μπορείτε να την παρέχετε. Αν δεν μπορείτε να ολοκληρώσετε από κοινού τη δραστηριότητα, με ασφάλεια, προσπαθήστε να προτείνετε κάτι άλλο.

3. Βλέποντας τις αιτίες πίσω από τη συμπεριφορά

Υπάρχει πάντα ένας λόγος γιατί τα παιδιά δεν συμπεριφέρονται καλά ακόμα και αν ο λόγος σε μας δεν φαίνεται κάτι σοβαρό. Για το παιδί αυτός ο λόγος μπορεί να είναι λογικός και να συμπεριφέρεται έτσι. Αν εντοπίσουμε την αιτία, ακόμα και αν τα παιδιά δεν πετύχουν αυτό που ήθελαν, εκείνη τη στιγμή θα νιώσουν ότι κάποιος τα αναγνωρίζει και τα καταλαβαίνει. Για το Γιάννη 2 ετών το να του πάρει ο φίλος του το αυτοκινητάκι είναι κάτι που μπορεί να τον οδηγήσει σε έντονα ξεσπάσματα. Για μας δεδομένου ότι έχει εκατό αυτοκινητάκια μπορεί να είναι ένας αστείος λόγος. Αυτό που έχει όμως εκείνη την ώρα ανάγκη το παιδί μας είναι η αναγνώριση και η αποδοχή του συναισθήματος του. Η αιτία πίσω από μια δύσκολη συμπεριφορά μπορεί να είναι η έλλειψη ύπνου, ή πείνα η ακόμα και η απουσία ποιοτικού χρόνου μαζί του.

4. Αναγνώριση των δικών μας ορίων

Ξεκινάμε λοιπόν πρώτα από μάς. Βάζουμε τα δικά μας προσωπικά όρια στην αλληλεπίδρασή μας με τα παιδιά. Εκφράζουμε τις δικές μας ανάγκες μας. Δίνουμε σημασία στην αυτοφροντίδα μας. Η δική μας προσωπική φροντίδα, μας ενδυναμώνει ώστε να είμαστε πιο γεμάτοι και πιο ήρεμοι να αποδεχθούμε και να κατανοήσουμε δύσκολες συμπεριφορές των παιδιών και να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε με πιο ήρεμο τρόπο τα όρια μας.

5. Αποδοχή δύσκολων συναισθημάτων

Ας αποδεχτούμε ότι η θέσπιση ορίων θα φέρει και δύσκολα συναισθήματα. Είναι ίσως δύσκολο για εμάς να βλέπουμε τα παιδιά μας να κλαίνε ή να θυμώνουν, είναι όμως συναισθήματα που επιτρέπεται να βιώσουν και που είναι και λογικό να τα νιώσουν αν δε μπορούν να κάνουν κάτι που θα ήθελαν. Ας είμαστε εκεί δίπλα τους με αποδοχή στις δύσκολες στιγμές τους. Να τα βοηθήσουμε να μάθουν ότι ναι υπάρχουν και δύσκολα συναισθήματα και ότι ναι αν πέσεις μπορείς να πονέσεις και να κλάψεις, αν σου πάρουν το παιχνίδι μπορείς να στεναχωρηθείς και να κλάψεις, εκεί που μπορούμε να εστιάσουμε και να τα βοηθήσουμε είναι να μάθουν να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και μεγαλώνοντας να μάθουν να τα διαχειρίζονται.

Πώς λειτουργεί η θετική διαπαιδαγώγηση;

Η θετική διαπαιδαγώγηση δεν θα παράγει αλλαγές συμπεριφοράς εν μια νυκτί και ούτε είναι εύκολο για μας ως γονείς να την εφαρμόζουμε ειδικά αν δεν έχουμε μεγαλώσει με αυτό τον τρόπο. Το θέμα δεν είναι να πάρουμε γρήγορα αποτελέσματα, είναι ναι να καταφέρουμε ως γονείς να ενισχύσουμε τον δεσμό μας και συνεπώς τα παιδία μας μέσω της μίμησης να αυτορρυθμιστούν. Θα πάρει χρόνο να δούμε πραγματικές αλλαγές γιατί τα παιδιά χρειάζονται επανάληψη. Όταν όμως αυτό θα συμβεί, θα είναι σημαντική ανταμοιβή και τα πλεονεκτήματα θα είναι για μια ζωή.

Το ταξίδι της γονεϊκότητας γίνεται πιο εύκολο όταν μειώσουμε τις προσδοκίες μας και βάλουμε στην άκρη το σενάριο για το πώς και ποιο θα πρέπει να είναι το παιδί μας και αποδεχτούμε αυτό που είναι και πρόκειται να γίνει. Το ταξίδι της γονεϊκότητας μας φέρνει πιο κοντά στο να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Αυτό που είμαστε εμείς και αυτό που έχουμε εμείς μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας, όχι αυτό που θα θέλαμε να ήμασταν. Ας γίνουμε λοιπόν εμείς η αλλαγή για τα παιδιά μας.