Πώς να είμαι ΟΚ γονιός σε καιρούς Covid-19;

Aγαπημένοι γονείς σε καραντίνα,

Ας αρχίσουμε με μια υπενθύμιση του πιο αυτονόητου που συχνά ξεχνάμε…

Η προσδοκία του να είμαι «τέλεια ή έστω καλά» εν μέσω αβεβαιότητας, τηλεργασίας, τηλεκπαίδευσης, φόβου, αναστάτωσης, εντάσεων στο σπίτι… απλά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ. Αν προκύψει ένα τέτοιο συναίσθημα…υπέροχα! Αλλά το πιο αναμενόμενο είναι να νιώθω χαμένος, μπερδεμένος και ανασφαλής…. και είναι ΟΚ!!!

Αυτό το ΟΚ, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να υποχρεώσω τον εαυτό μου να φαντάζεται ουράνια τόξα εκεί που δεν υπάρχουν, ούτε ότι επειδή γνωρίζω άλλους γονείς που ζουν την καραντίνα ως θεόσταλτο δώρο και ευκαιρία για «ποιοτικό οικογενειακό χρόνο», πρέπει να μπω σε αυτόν τον ρόλο και να μετατραπώ σε «γονιό/μαζορέτα» με το ζόρι, γιατί κάτι άλλο θα με κατέτασσε στην κατηγορία του «κακού» γονιού. Εξίσου σημαντικό είναι να κατανοήσουμε ότι το ΟΚ δεν σημαίνει μια μοιρολατρική αποδοχή της πραγματικότητας στην οποία το μόνο που μας μένει να κάνουμε, είναι να λυπόμαστε τον εαυτό μας.

Τι σημαίνει ΟΚ;

Το ΟΚ σημαίνει ότι αναγνωρίζω τη συγκυρία που εμφανίζεται κάθε στιγμή, ότι δυσκολεύομαι, ότι έχω θέσει προσδοκίες για τον εαυτό μου και τη ζωή που αυτήν τη στιγμή μοιάζουν μακρινές, ότι κατακρίνω τον εαυτό μου για αυτά που πιστεύω πως «θα έπρεπε» να κάνω, να πω, να σκεφτώ ή να νιώσω…. και σταματώ εκεί.

Η πραγματικότητα ή η οποιαδήποτε συγκεκριμένη στιγμή μπορεί να μην μας αφήνει περιθώριο για να βρούμε το θετικό στα αρνητικά, και το ΟΚ έρχεται να προσγειωθεί ακριβώς εδώ. Αν είμαι «ευλογημένος» με μια έμφυτη θετική στάση και αισιοδοξία για τα πράγματα… τότε δεν χρειάζεται καν να πω ΟΚ στον εαυτό μου. Όπως αναφέρει o Jon Kabat-Zinn, ο ιδρυτής του προγράμματος Διαχείρισης του Στρες βασισμένου στην Ενσυνειδητότητα (Mindfulness-Based Stress Reduction)…

«Ενσυνειδητότητα είναι να είσαι εντάξει εν μέσω της απόλυτης καταστροφής».

Jon Kabat-Zinn

Αντίστοιχα, και ο ενσυνείδητος γονιός, δεν είναι ο τέλειος γονιός στην τέλεια συνθήκη, είναι ο γονιός που είναι ΟΚ μέσα στο χάος.

Πότε χρειάζεται το ΟΚ;

Το ΟΚ χρειάζεται λοιπόν όταν, όπως οι περισσότεροι, έχω στιγμές, ώρες, μέρες… που κάποια ή όλα φαίνονται ανηφορικά και ανάμεσα σε αυτά παλεύω κι εγώ. Το ΟΚ χρειάζεται όταν είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου. Όταν μου φαίνεται ότι αποτυγχάνω, ότι χάνω ευκαιρίες, ότι δεν βρίσκω λύσεις. Όταν δεν είμαι τέλειος, ή ούτε αρκετά καλός. Το ΟΚ χρειάζεται κυρίως όταν δεν το βρίσκω πουθενά γύρω μου ή μέσα μου.

Πολύ λογικά θα σκεφτείτε τώρα… «Πώς να πω ΟΚ στον εαυτό μου όταν δεν βρίσκω το ΟΚ ούτε μέσα μου; Τι οξύμωρο είναι αυτό;» Το ΟΚ μέσα στην καταιγίδα λοιπόν μπορεί να αναδυθεί μόνο όταν αναγνωρίζω τη στιγμή χωρίς να την κρίνω.

Πώς γίνεται αυτό πρακτικά;

1. Σταματώ για κάποια δευτερόλεπτα όταν νιώθω την κατάσταση να με ξεπερνά ή/και τον εαυτό μου να μετατρέπεται σε εχθρό μου.
   Όσο και αν ακούγεται δύσκολο, λίγα δευτερόλεπτα ανασύνταξης είναι απαραίτητα για να δώσω στον εαυτό μου την ευκαιρία να μην πέσει θύμα της παρορμητικότητας μου και των πιθανών αυτοματοποιημένων αρνητικών αντιδράσεών μου.
2. Παρατηρώ* πώς βιώνω αυτή την εμπειρία: Τι σωματικές αισθήσεις, σκέψεις και συναισθήματα μου προκαλεί;
3. Παρατηρώ* και διαχωρίζω ποιο μέρος αυτής της εμπειρίας που βιώνω αντιστοιχεί
   Α. στην εξωτερική πραγματικότητα – δηλαδή, τα γεγονότα όπως θα τα περιέγραφε κάποιος τρίτος/άγνωστος παρατηρητής;
   Β. στη ματιά μου πάνω στα γεγονότα – αν τα κρίνω ως δυσάρεστα, ανυπόφορα, αγχωτικά, ευχάριστα, κ.α;
   Γ. στο πώς κρίνω τη συμμετοχή μου και τη στάση μου προς την κατάσταση – αυτοκριτική;
4. Αναγνωρίζω:
   Α. Ότι οτιδήποτε νιώθω/παρατηρώ είναι απλά μέρος της εμπειρίας μου και για αυτό και μόνο είναι ΟΚ
   Β. Ότι η δυσάρεστη αυτή εμπειρία μου έδωσε την ευκαιρία, έστω για κάποια δευτερόλεπτα, να πάρω μια ανάσα και λίγη απόσταση από το χάος, έξω και μέσα μου.

Ίσως κάποιοι θα σκεφτείτε τώρα… «και τι να το κάνω το ΟΚ στη μέση της καραντίνας; Πώς θα με βοηθήσει να λύσω τα προβλήματά μου και να γίνω «καλύτερος» γονιός, σύντροφος, εργαζόμενος/η, φίλος/η, γιός/κόρη, αδερφός/ή;»

Τροφή για σκέψη

Το ΟΚ σε καμία περίπτωση δεν είναι η λύση σε όλα τα προβλήματα και το κλειδί της ευτυχίας, ανοίγει όμως την πόρτα για…

1. να αναγνωρίσω τα μοτίβα της σκέψης μου και τις παγιωμένες προσδοκίες και απαιτήσεις που με οδηγούν στο να βιώνω την κατάσταση ως ακόμη πιο αφόρητη από όσο πραγματικά είναι και να τα διαχωρίσω από την ίδια την κατάσταση.
2. να σταματήσω τους ατελείωτους βασανιστικούς και αυτοκριτικούς συνειρμούς που γεννιούνται αυτόματα από έστω και μία στιγμή άγχους, κυρίως όταν αυτή έχει να κάνει με το ρόλο μου ως γονιό και που μπορούν να με φτάσουν να πιστέψω ότι είμαι αδιαμφισβήτητα ο μοναδικός ένοχος για όποια δυσκολία αντιμετωπίσει το παιδί μου ως και τα βαθιά του γεράματα!
3. να προσεγγίσω, ίσως λίγα λεπτά αργότερα, την κατάσταση, με μια νέα ματιά ελεύθερη από τα παραπάνω, πιθανά πολύ πιο ρεαλιστική και δημιουργική, αλλά κυρίως πολύ λιγότερο βασανιστική και αυτοτιμωριτική.

Δεν ξέρω πώς το βλέπετε εσείς, αλλά, κυρίως εν μέσω καραντίνας, ίσως αυτά και μόνο να είναι ήδη ΟΚ!

* Για πιο εφαρμοσμένη και πρακτική προσέγγιση, αν έχω τη δυνατότητα, μπορώ να σημειώσω σε ένα χαρτί.