Αρκετά χρόνια πριν, όταν ήμουν παιδάκι, οι γονείς μου μού έλεγαν να μην μιλάω με αγνώστους στον δρόμο. Στην εποχή του internet, προστέθηκε και το «δεν μιλάμε σε αγνώστους» που συναντάμε online. Παιχνίδια, chat rooms, social media, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων, κρυμμένοι πίσω από μια οθόνη.
Μια πραγματικότητα που κλιμακώνεται
Πριν αρκετά χρόνια, περίπου το 2014, σε ένα online παιχνίδι όπου τα κορίτσια έμπαιναν και έφτιαχναν την κούκλα τους όπως ήθελαν (ρούχα, παπούτσια κτλ), υπήρχε η επιλογή να κάνουν chat με άλλα άτομα (άγνωστα πολλές φορές) και να ανταλλάξουν δώρα για τις ηρωίδες του παιχνιδιού. Πού είναι το κακό να παίζεις με την συμμαθήτρια σου ή ένα κοριτσάκι που το λένε «Μαρία» και δηλώνει 12 ετών; Πουθενά, αν είναι όντως η «Μαρία». Στο συγκεκριμένο παιχνίδι όμως, βρέθηκαν και κάποιοι παιδόφιλοι που εκμεταλλεύτηκαν το συγκεκριμένο παιχνίδι και ζητούσαν από κορίτσια ηλικίας ακόμα και 8 ετών να τους στείλουν γυμνές φωτογραφίες.
Δυο-τρία χρόνια μετά, μας συστήθηκε ένα διαδικτυακό παιχνίδι, η «μπλε φάλαινα / blue whale». Δοκιμασίες και προκλήσεις, μέχρι τα άκρα. Κοψίματα, χαρακιές, μέχρι την αυτοκτονία. Τότε, τα νέα έλεγαν ότι ο υπεύθυνος αυτού του παιχνιδιού είχε συλληφθεί.
Στην συνέχεια ήρθε το “Momo Challenge”. Με μια απλή αναζήτηση στο google, θα δούμε μια τρομακτική φιγούρα. Και εδώ έχουμε δοκιμασίες μέσω απειλών και στο τέλος την αυτοκτονία.
Η περίπτωση του Jonathan Galindo
Πρόσφατα δυστυχώς είχαμε τον πρώτο θάνατο, την πρώτη αυτοκτονία στην Ελλάδα, από -όπως όλα δείχνουν, ερευνάται το γεγονός- ένα παιχνίδι όπως η μπλε φάλαινα. Και ενώ όλοι είναι μουδιασμένοι από το συμβάν, παράλληλα ξαναβγαίνει στην επιφάνεια ένας ακόμα «ήρωας» αντίστοιχων παιχνιδιών με την μορφή ενός τρομακτικού «Γκούφι», ή αλλιώς Jonathan Galindo. Ένα πρόσωπο λίγο άνθρωπος, λίγο σκύλος, μακριά μαύρα αυτιά… Η συνέχεια γνωστή: ένας διαδικτυακός «φίλος» που οδηγεί σε προκλήσεις αντίστοιχες της «μπλε φάλαινας».
Ερωτήματα που διεγείρονται
Γιατί ένα παιδί να μπει σε μια τέτοια δοκιμασία; Τι πρέπει να αποδείξει και σε ποιον; Σίγουρα όχι στη φάλαινα, τη Momo ή τον Γκούφι. Ένα παιδί ή ένας έφηβος που θα κάνει κάτι τέτοιο μπορεί να το κάνει γιατί το θεωρεί «μαγκιά». Ή γιατί νομίζει ότι είναι κάτι αστείο ή ασήμαντο. Όμως σε πολλές περιπτώσεις -και συνήθως αυτός ίσως είναι και ο εύκολος στόχος- στην παγίδα πέφτουν παιδιά πιο αδύναμα. Με χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, λίγους φίλους ή που στο σπίτι νιώθουν ότι δεν βρίσκουν την επικοινωνία που θα ήθελαν (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πάντα φταίνε οι γονείς). Στις δοκιμασίες πρέπει να φανεί ότι είναι σημαντικός. Ότι μπορεί να κάνει δύσκολα πράγματα, αλλά στο τέλος ίσως είναι πολύ αργά.
Άρα οι γονείς τι κάνουμε;
Αν έχει πρόσβαση σε online παιχνίδια και είναι σε μικρή ηλικία, προσπαθούμε όσο γίνεται να ελέγχουμε τι γίνεται την ώρα του παιχνιδιού, με διακριτικό τρόπο ή δείχνοντας ενδιαφέρον για το παιχνίδι και το πώς παίζεται, ώστε να μοιράζεται μαζί μας κάποια πράγματα. Όταν μιλάμε για παιδί στην εφηβεία σίγουρα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, γιατί ένας έφηβος δυσκολότερα ανοίγεται ή μας αφήνει στον προσωπικό του χώρο αλλά κι εκεί με παρόμοια κόλπα, μπορούμε να έχουμε μια επαφή που πολλές φορές τους αρέσει κιόλας. Για παράδειγμα, κλασικά παιχνίδια που πλέον είναι διαθέσιμα online, από το Uno μέχρι το πρόσφατο Among Us, είναι ένα τρικ να πλησιάσεις τον έφηβό σου που μπορεί να γκρινιάζεις ως γονέας για τις ατελείωτες ώρες που μπορεί να παίζει, όμως του δείχνεις ότι είσαι και εσύ παρέα του και μπορείτε να κάνετε πράγματα μαζί.
Ποια βήματα μπορούμε να ακολουθήσουμε;
Όμως, πριν από οτιδήποτε, πριν από οποιαδήποτε επαφή με το internet και τα online παιχνίδια, πρέπει να γίνει μια καλή συζήτηση. Nα υπάρχει μια καλή επικοινωνία, για το πώς να χειριστούν μια κατάσταση πριν γίνει επικίνδυνη. Αν για παράδειγμα, κάτι τους φανεί περίεργο ακόμα και για τον πιο ασήμαντο λόγο ή αν κάτι τους έκανε να αισθανθούν άβολα, πρέπει να το μοιραστούν αμέσως μαζί μας και να μην νιώθουν άσχημα ή να φοβούνται. Και το βασικότερο, να έχουμε δώσει στο παιδί να καταλάβει με λόγια και με πράξεις, πως η ζωή, τα παιχνίδια και οι φίλοι είναι δίπλα τους, στο σπίτι τους, εκεί που βρίσκεται η αγάπη και η ασφάλειά τους και όχι με άγνωστους διαδικτυακούς φίλους που ποτέ δεν ξέρεις τι κρύβεται πίσω από μια οθόνη.
Μαργαρίτα Μποφιλίου, Καθηγήτρια Αγγλικών
b.k.margarita@gmail.com
facebook.com/MargaritaCreativeEnglishLearning
