Αποβολή πρώτου τριμήνου ή ενδομήτριος θάνατος. Άραγε, πενθώ σωστά;

Αν έχεις βιώσει απώλεια εγκυμοσύνης με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιονδήποτε χρόνο (αποβολή, παλίνδρομη κύηση, θνησιγένεια, διακοπή εγκυμοσύνης, νεογνική απώλεια, ενδομήτριος θάνατος), τότε ένα ιδιαίτερο πένθος έρχεται και σε συντροφεύει, ένα πένθος που ίσως δεν περίμενες ποτέ ότι θα ζήσεις, που κανείς δε σε προετοίμασε γι’ αυτό. 

Πώς διαχειρίζεσαι την αποβολή πρώτου τριμήνου;

Πώς το βιώνεις λοιπόν; Πώς διαχειρίζεσαι την απώλεια του παιδιού που κυοφορούσες, την απώλεια των ονείρων, της νέας ζωής που περίμενες πώς και πώς; 

Μπορεί να κλαις, μπορεί να μην κλαις. Μπορεί να κλείνεσαι στον εαυτό σου, μπορεί να μιλάς όπου σταθείς κι όπου βρεθείς για την απώλειά σου. Μπορεί να κάνεις από το πρωί μέχρι το βράδυ δουλειές, μπορεί να μην έχεις το κουράγιο να κάνεις απολύτως τίποτα.

Υπάρχει σωστός τρόπος για να πενθήσεις μετά την αποβολή πρώτου τριμήνου;

Ποιος είναι άραγε ο σωστός τρόπος για να πενθήσεις; Ίσως αναρωτιέσαι αν “το κάνεις σωστά” ή μήπως υπερβάλλεις, ή ακόμα και μήπως δεν στενοχωριέσαι τόσο όσο “θα έπρεπε”. Πιο κάτω θα δούμε μια κατηγοριοποίηση στα είδη του πένθους, που μπορεί να σε βοηθήσει να παρατηρήσεις τη δική σου εμπειρία πιο αποτελεσματικά.

Τέσσερις βασικοί τρόποι πένθους

O Kenneth Doka, αμερικανός ψυχοθεραπευτής πένθους, στο βιβλίο του “Grief is a Journey” αναφέρει ότι υπάρχουν τεσσάρων ειδών τρόποι που πενθούμε:

1. Με την καρδιά: βίωμα του πένθους σαν κύματα συναισθημάτων, έκφρασή του με κλάμα, θυμό, λύπη, απόσυρση
2. Με το κεφάλι: βίωμα του πένθους σε γνωστικό-νοητικό επίπεδο, πρακτική διαχείρισή του μέσω δράσης και δραστηριοτήτων (π.χ. κατασκευή αναμνηστικών) 
3. Με την καρδιά και το κεφάλι: συνδυασμός των δύο παραπάνω, ανάλογα με τον τύπο και το ειδικό βάρος της απώλειας
4. Με το κεφάλι ενάντια στην καρδιά: αποσύνδεση μεταξύ βιώματος και έκφρασης του πένθους, καταπίεση συναισθημάτων

Η έκφραση των συναισθημάτων οδηγεί σε προσωρινό πόνο και μακροχρόνια ανακούφιση, ενώ η καταπίεση των συναισθημάτων οδηγεί σε προσωρινή ανακούφιση και μακροχρόνιο πόνο.

Αρχαία κινεζική παροιμία

Κάθε άνθρωπος πενθεί διαφορετικά.

Αν παρατηρήσουμε τον τρόπο που πενθούμε, θα δούμε ότι μία από τις παραπάνω κατηγορίες μας ταιριάζει περισσότερο. 

Πένθος με την καρδιά

Στο να πενθείς με την καρδιά έχεις την τάση να βιώνεις, να εκφράζεις και να ανταπεξέρχεσαι στο πένθος σου πιο συναισθηματικά, κάτι το οποίο όμως μπορεί κάποιες φορές να σε εξαντλήσει, όταν η ένταση των συναισθημάτων σου είναι μεγάλη. 

Πένθος με το κεφάλι

Από την άλλη, το να πενθείς με το κεφάλι μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν πενθείς πραγματικά και αυτό συναντάται στους ανθρώπους που έχουν την τάση π.χ. να επιστρέφουν στη δουλειά πιο γρήγορα, να εκτελούν καθημερινές εργασίες με μεγαλύτερη ευελιξία και να διαχειρίζονται την απώλειά τους με το να “κάνουν” και όχι με το να εκφράζουν συναισθήματα. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν πενθούν, αλλά ότι πενθούν με άλλον τρόπο. 

Πένθος με την καρδιά και το κεφάλι

Το να πενθείς με την καρδιά και με το κεφάλι, σημαίνει ότι έχεις την ευελιξία να χρησιμοποιείς και τα δύο στυλ, μετακινούμενος κάθε φορά, ανάλογα με τις ανάγκες τις δικές σου και του περιβάλλοντος. Όταν χρειάζεται να εκτελεστούν κάποιες εργασίες τις κάνεις με αποτελεσματικότητα, ενώ όταν νιώθεις ότι το συναίσθημα θέλει να εκφραστεί, το αφήνεις και μεταβαίνεις σε πιο συναισθηματικές εκφράσεις του πένθους σου, με κλάμα κλπ.

Πένθος με το κεφάλι ενάντια στην καρδιά

Τέλος, το να πενθείς με το κεφάλι έναντι στην καρδιά είναι ίσως ο πιο “δύσκολος” τρόπος, γιατί εδώ υπάρχει δυσκολία στο να εκφραστεί το πένθος με τον τρόπο που βιώνεται. Παρατηρείται μία αποσύνδεση από το βίωμα στην εκτέλεση, και εδώ θα μπορούσαμε να δώσουμε για παράδειγμα τους άντρες που κοινωνικά και εδώ και γενιές δεν μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, έχοντας μεγαλώσει σε κοινότητες όπου το κλάμα ήταν ένδειξη αδυναμίας ως εκ τούτου τους απαγορευόταν από μικρά παιδιά να κλαίνε. 

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως κάθε άνθρωπος πενθεί διαφορετικά και οι παραπάνω κατηγορίες δίνονται προς διευκόλυνση της ανάγνωσης της προσωπικής πορείας πένθους, αλλά και με σκοπό την αλληλοκατανόηση μεταξύ των πενθούντων αλλά και των ανθρώπων γύρω τους, για τη μοναδικότητα της διαδρομής του καθενός μετά από μια απώλεια.

Αποβολή πρώτου τριμήνου, ενδομήτριος θάνατος, περιγεννητική απώλεια: ένα πένθος τόσο ιδιαίτερο

Όταν έχεις βιώσει τον θάνατο του μωρού σου στην εγκυμοσύνη ή λίγο πιο μετά, μπορεί να μην ξέρεις πώς να νιώσεις, πού να ακουμπήσεις, τι ακριβώς να πρωτοπενθήσεις, το μωρό σου, τα όνειρα που χάθηκαν, τις προσδοκίες… Οι παραπάνω κατηγορίες ίσως σε βοηθήσουν να εντοπίσεις καλύτερα το πώς πενθείς εσύ και οι γύρω σου, αλλά τα πιο σημαντικό είναι να αφεθείς στο δικό σου μοναδικό βίωμα, να μην διστάζεις να ζητάς βοήθεια, και να έχεις γύρω σου ένα υποστηρικτικό δίκτυο που με κατανόηση, φροντίδα και σεβασμό θα σε κρατήσει απαλά και θα σε συντροφεύσει στη νέα σου ζωή μετά την απώλεια.