5+1 τρόποι να χτίσουν οι δάσκαλοι μια καλή σχέση με τους μαθητές

Πίνακας περιεχομένων

• Ποιοι είναι όμως οι τρόποι για να χτίσουν οι δάσκαλοι μια καλή σχέση με τους μαθητές τους;
• 1. Ενεργητική ακρόαση
• 2. Μνήμη  
• 3. Όρια 
• 4. Προσαρμοστικότητα
• 5. Αγάπη
• 6. Αποδοχή

Είναι γεγονός πως μια από τις σημαντικότερες σχέσεις στη ζωή κάθε παιδιού είναι αυτή που θα αποκτήσει με τον καθηγητή ή την καθηγήτριά του. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να χτίσουν οι δάσκαλοι καλή σχέση με τους μαθητές τους. Στο παρόν άρθρο θα δούμε μερικά χρήσιμα και εύκολα tips, που θα βοηθήσουν κάθε εκπαιδευτικό να χτίσει και να διατηρήσει μια σχέση αμοιβαίας αγάπης και σεβασμού με τους μαθητές του/της. Ωστόσο, θα ήταν καλό να έχουμε στο μυαλό μας πως, όπως ακριβώς και σε κάθε άλλη διαπροσωπική επαφή, η σχέση μαθητή και δασκάλου στηρίζεται στην μεταξύ τους χημεία, την άποψη της οικογένειας για το σχολείο ως θεσμό και τις εξωτερικές συνθήκες. Αλληλένδετα, η σχέση αυτή μπορεί να περάσει από άλλοτε δύσκολα και άλλοτε εύκολα στάδια ώστε να καρποφορήσει και εν τέλει να εδραιωθεί. 

Ποιοι είναι όμως οι τρόποι για να χτίσουν οι δάσκαλοι μια καλή σχέση με τους μαθητές τους;

Ας προχωρήσουμε όμως στα βήματα.

1. Ενεργητική ακρόαση

Η ικανότητά του να ακούει με προσοχή τους μαθητές του είναι ίσως ένα από τα σημαντικότερα χαρίσματα ενός εκπαιδευτικού. Κάθε ηλικία αλλά και κάθε άνθρωπος ξεχωριστά αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει τα όσα σκέφτεται και βιώνει τόσο εντός όσο και εκτός τάξης. Είναι λοιπόν καθήκον μας να «σκύβουμε» με κατανόηση προς το μέρος των μαθητών και να ακούμε τυχόν προβληματισμούς, ιστορίες ή εξομολογήσεις. Μια πολύ χρήσιμη τακτική είναι να αφιερώνουμε τα πρώτα δέκα λεπτά κάθε μαθήματος στην εξιστόρηση όσων διεξήχθησαν την προηγούμενη ημέρα ή το Σαββατοκύριακο. Αυτό θα κάνει τους μαθητές να κατανοήσουν ότι η ζωή και η προσωπικότητά τους είναι εξίσου σημαντικά κομμάτια για εμάς πέρα από το αντικείμενο που διδάσκουμε. 

2. Μνήμη

Η παραπάνω τακτική δεν θα είχε καμία απολύτως σημασία εάν η μνήμη μας δεν συγκρατούσε όσες περισσότερες πληροφορίες μας παρείχαν οι μαθητές μας. Η ενεργητική ακρόαση λοιπόν προϋποθέτει μυαλό και αυτιά ανοιχτά αλλά ταυτόχρονα επιβάλλει κατανόηση και εγρήγορση. Οι μαθητές μας εξομολογούνται πράγματα που θέλουν και πρέπει να θυμόμαστε, καθώς αυτά θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τα όσα διδάσκουμε και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο τα διδάσκουμε. Για παράδειγμα, τα ενδιαφέροντα και τα χόμπι τους θα μας ωθήσουν να εντάξουμε στη διδασκαλία κομμάτια του. Έτσι, αν κάποιοι ασχολούνται με τα αθλήματα, μπορούμε να οργανώσουμε μια ομαδική εργασία στην τάξη ή μια εκπαιδευτική εκδρομή σε ένα αθλητικό κέντρο.

3. Όρια

Όπως σε όλες τις σχέσεις, έτσι και εντός της τάξης είναι ιδιαίτερα σημαντικό να βρούμε την ισορροπία μεταξύ ανεκτικότητας και καθηκόντων. Η δεκτική μας στάση επομένως και η προσιτή μας συμπεριφορά δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως αδυναμία να επιβληθούμε. Αντίθετα, οι μαθητές εκπαιδεύονται και στο να κατανοούν ότι ο «μαέστρος» της τάξης είναι ο δάσκαλος, ο οποίος δεν άγεται και φέρεται από τις εκάστοτε διαθέσεις τους, αλλά – γνωρίζοντας την εργασία που καλείται να φέρει εις πέρας- μπορεί και στέκεται επάξια στο ύψος των περιστάσεων. Μέσα στα πλαίσια του μαθήματος θα γίνουν αστεία, θα ειπωθούν ιστορίες, αλλά ταυτόχρονα θα πραγματοποιηθούν και τα όσα προβλέπονται από την διδακτέα ύλη. Τα όρια δηλαδή στο τι είναι αποδεκτό και τι όχι θα είναι ξεκάθαρα. Αυτό ενδόμυχα θα ωθήσει τους μαθητές να καταλάβουν ότι ο δάσκαλος ή η δασκάλα τους είναι κάποιος στο οποίο μπορούν να στηριχθούν γενικά. Για αυτό τον λόγο πρέπει να γνωρίζουν ποιοι είναι οι τρόποι να χτίσουν οι δάσκαλοι καλή σχέση με τους μαθητές τους.

4. Προσαρμοστικότητα

Είναι λογικό να επιδιώκουμε να ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη ύλη και ο απώτερος στόχος που έχει οριστεί ήδη από την αρχή της χρονιάς. Ωστόσο, είναι εξίσου σημαντικό να προσαρμόζουμε το μάθημα σύμφωνα με τις ανάγκες και τις ικανότητές των μαθητών. Για παράδειγμα, εάν δείχνουν να έχουν κουραστεί, ας εντάξουμε ένα ευχάριστο παιχνίδι ή ας κάνουμε ένα εσωτερικό διάλειμμα. Αντίθετα, όταν έχουν πολλή ενέργεια, μπορούμε να μιλήσουμε πιο σιγά ή να δούμε ένα βίντεο. Αυτό θα τους περάσει το μήνυμα ότι κατανοούμε τις βαθύτερες ανάγκες τους χωρίς κάτι τέτοιο να ειπωθεί λεκτικά.

5. Αγάπη

Η πραγματική αγάπη για το αντικείμενο και την εκάστοτε επιστήμη αλλά κυρίως για τον ίδιο τον άνθρωπο είναι συστατικό απαραίτητο για την ύπαρξη μιας υγιούς και όμορφης σχέσης. Ο εκπαιδευτικός δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά ότι αντιπροσωπεύει μια ολόκληρη επιστήμη, ένα ολάκερο εκπαιδευτικό σύστημα και κατ’ επέκταση αποτελεί τον αποδέκτη της κοινής γνώμης για τον ρόλο του σχολείου. Όσο δύσκολο όμως κι αν είναι το έργο του και ανεξάρτητα από τις αντιλήψεις πολλών για τις γενικότερες πρακτικές που ακολουθεί το σύστημα, @ εκπαιδευτικός επιβάλλεται να ασκεί το επάγγελμά τ@ έχοντας ως βασικό στόχο τα παιδιά να αγαπήσουν την διαδικασία της επαφής με κάθε αντικείμενο ξεχωριστά και το γεγονός ότι είναι σημαντικό να εκτίθενται σε διάφορες δραστηριότητες που θα τους δώσουν τα απαραίτητα εργαλεία για την εκτός τάξης ζωή τους. Η συνεργασία, ο σεβασμός και το μοίρασμα συναισθημάτων και αντικειμένων είναι μόνο λίγα από τα εργαλεία αυτά που θα χρειαστούν μεγαλώνοντας, γι’ αυτό και ο τρόπος που θα τα διδαχθούν είναι καίριας σημασίας. Ο δάσκαλος και η δασκάλα λοιπόν που αγαπά την εργασία τ@ και τον άνθρωπο σίγουρα θα βρει τον κατάλληλο τρόπο και τα καλύτερα μέσα για να προάγει εκείνο το μάθημα που θα διδάξει στους μαθητές ότι πάνω και πέρα από όλα τοποθετείται ο ενάρετος άνθρωπος. 

6. Αποδοχή

Τέλος, όλοι οι ψυχολόγοι, και κυρίως αυτοί που υποστηρίζουν τις ανθρωπιστικές προσεγγίσεις για την συμπεριφορά, θα συμφωνήσουν ότι το νούμερο ένα για να χτίσει κανείς μια σταθερή σχέση είναι η αμοιβαία αποδοχή των μελών. Ως εκ τούτου, ας έχουμε κατά νου ότι οι μαθητές μας έχουν συγκεκριμένες αντιλήψεις, χαρακτήρα και συνήθειες και ας επιδιώξουμε να τους κάνουμε μέρος της ευρύτερης ομάδας της τάξης χωρίς να τους ζητάμε – άμεσα ή έμμεσα – να απεκδυθούν τα πιστεύω τους. Στόχος μας είναι να τους παρέχουμε εφόδια για τη ζωή τους και όχι να τους αλλάξουμε άρδην σύμφωνα με αυτό που εμείς προσωπικά θεωρούμε σωστό. Με άλλα λόγια, εκ προοιμίου αποδεχόμαστε κάθε μαθητή με τις ιδιαιτερότητες και τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά του και δουλεύουμε ανάλογα με το έμψυχο υλικό μας και όχι ανάλογα με τα δικά μας θέλω, που μπορεί να σχετίζονται με τα επαγγέλματα που θα θέλαμε να ακολουθήσουν στο μέλλον. 

Ολοκληρώνοντας, θα κλείσω μια αγαπημένη φράση του Ι. Ε. Πεσταλότσι που με συνοδεύει ήδη από τα παιδικά μου χρόνια και που την έχω στο μυαλό μου στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς, αφού θέλω πάντα να θυμάμαι πως «ολόκληρη η Εκπαίδευση δεν αξίζει μια πεντάρα αν κάνει το παιδί να χάσει το θάρρος και το κέφι του».